در پی درگذشت میثم سرابی جبران بلاغی
یادی از معلمی که در سکوت خبری دار فانی را وداع گفت
به گزارش لباس دونی، فرهاد طاهری در نوشتاری از میثم سرابی جیران بلاغی، معلم ادبیات فارسی و پژوهشگر یاد کرده که چندی قبل در سکوت خبری از دنیا رفته است.
فرهاد طاهری، نویسنده و پژوهشگر، در یادداشتی با عنوان «غم زندگی سرابی؛ به یاد زنده یاد میثم سرابی جیران بلاغی» که در اختیار ایسنا قرار داده، نوشته است: «آخرین بخارا، خبر ده زندگی غمبار «سرابی» شد. هروقت بخارا به لطف بی دریغ و مدامِ دوست و استاد نازنین، دکتر مسعود جعفری جزی، به دستم می رسد بی تأمل و بی هر درنگ، برصفحه هاتش نگاهی می کنم که اگر مقاله ای نظرگیر به چشمم خورد نشان کنم تا سر فرصت بخوانم. معمولاً هم مقالات و یادداشت هایی توجهم را به خود می گیرد و تا چند روزی بعد از انتشار هر شمارهٔ بخارا، آخرین ساعات بیداری روزهای پرمشغله با چشم بستن از سطرهای آن مقالات گزیده تمام می شود.
هر شمارهٔ بخارا، همیشه مقدمهٔ خواب های رهایی بخش از ملال و خستگی روزهای حضورم در تهران است. فراغتِ شهرستان، تماما از آنِ کارهایی است که در تهران نمی توانم بدان بپردازم و ازاین رو دیگر فرصتی هم در آنجا برای ورق زدن بخارا نیست. همینطور خیلی بندرت پیش آمده است که خواندن یا دیدن مطلبی و تصویری در بخارا، لذت خلوت و سکوت دلپذیر شب ها و روزهایم را زایل کند یا خواب و قراری از من برباید. اما بخارا این دفعه تلخ بود. هم آرامش ام را بر هم زد و هم خواب را از چشمانم گرفت. نامهٔ بخارا، از درگذشت هم دورهٔ روزهای تحصیل در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران خبر آورد که امروز ناچارم به اکراه و درنهایت تأسف با عنوان «زنده یاد» از او یاد کنم.
زنده یاد میثم سرابی جیران بلاغی. او بر زبان همکلاسی ها و در صدای استادان به هنگام مخاطب قرار گرفتن یا در دقایق حضور غیابِ پایان کلاس ها، «سرابی» بود و در سخن من همواره «جیران بلاغ». البته جز من، دکتر برات زنجانی هم که هم زبانش بود او را سرابی جیران بلاغی مخاطب قرار می داد. جیران بلاغ، نام زادگاه او بود؛ روستایی از دهستان بروانان غربی، از بخش ترکمن چای شهرستان میانه. این عنوان را خیلی دوست داشتم. حس صفا و زلالی و آرامش و بی دغل کاری و بی شیله پیلگی زندگی های روزگاران قدیم و دور از هیاهوی شهر را برای من تداعی می کرد. وقتی «جیران بلاغ» صدایش می کردم گویی خودم ده ها سال به گذشته ها برگشته و مقیم روستا یا دیاری در صدسال پیش شده ام. هر بار صدا کردن او، برایم نوعی تفرج در گذشته ها بود. خودش هم کاملا متوجه این حس و حال من شده بود و همواره پاسخش به «جیران بلاغ» گفتن های من، لبخند بود.
یادم می آید مرحوم مادرم همیشه می گفت «خبر بد»، زودتر از تمام و هرکس خویش را می رساند اما در این روزگار پُرمشغله و سرریز از دغدغهٔ ما، گویی حتی «خبر بد» هم چون گذشته چندان مجالی و فراغتی ندارد تا زود خویش را برساند. دوست و همکلاسی در ۲۰ اسفند ۱۴۰۲ در می گذرد و خبر درگذشتش پس از چند ماه می رسد. زندگی های این دوران آن قدر در پیچ وخم، و آن قدر در چم و خم مشکلات و حل مشکلات سرگردان و کلافه شده است که «مرگ ها» را هم معطل خود کرده است.
جیران بلاغ، نخستین دوستِ صمیمی من در همان ماه نخست دورهٔ دانشجوی ام در دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران شد. با آن که از او سنی و سالی گذشته و از من، و هم از دیگر ورودی های سال ۱۳۷۰، بزرگ تر بود (متولد ۱۲ مهر ۱۳۳۵) این تفاوت سن، در چهره و ظاهرش چندان نمودی نداشت اما پختگی رفتار او، در همه حال نشان می داد که از هم کلاسی های خود، سرد و گرم چشیده تر است. البته گذشتهٔ او هم با ماها متفاوت بود. بیشتر ما از کنار خانواده به دانشگاه آمده بودیم. اما او از جامعه آمده بود. جیران بلاغ کشاورز زاده و دوران کودکی و نوجوانی را در زادگاهش گذرانده بود. در سنین جوانی به تهران مهاجرت کرده و در قبل از انقلاب در سال ۱۳۵۶ از دبیرستان رهنما دیپلم رشته ادبی گرفته و در همان سال وارد دانشسرای تربیت معلم شده بود. پس از فارغ التحصیلی، در ۱۳۵۸ به خدمت وزارت آموزش و پرورش در آمده و حرفه معلمی اش را در مدارس راهنمایی شروع کرده بود. جیران بلاغ با همهٔ این تجربیاتی که در زندگی داشت در دانشکده معمولاً چند قدمی دورتر از حال و هوای بقیه بود. حتی در گپ وگفت های دوستانه هم می کوشید چندان وارد نشود. آشنایی ام با او در انتها کلاس غزلیات شمسِ دکتر محمدعلی دهقانی شروع شد. دکتردهقانی، روحانی ستیزه خوی درویش مسلکِ تندمزاجی بود که خیلی ها را از خود می رماند و معمولاً دانشجویان تلاش می کردند تا گذارشان از کلاس او نگذرد. شخصیت این استاد در همان روزهای نخست در نظرم بسیار معماگونه بود. او هیچگاه دانشجوی غیر را به کلاس خود راه نمی داد. روزی پس از پایان کلاس دکتر دهقانی تصمیم گرفتم نظر دانشجویان آن درس را جویا شوم. چهرهٔ آرام جیران بلاغ که با تأنی داشت برگه های کلاسور را مرتب می کرد تا در کیفش بگذارد حس اطمینانی به من داد که می توانم با او سرسخن را باز کنم.
با خنده گفت این استاد، درست است روحانی است اما آن «روحانی» که معمولاً افراد در ذهن دارند نیست و افزود نگران نباش. از انتخاب واحد با او پشیمان نمی شوی. بعد هم با خنده ادامه داد، سر کلاس خیلی متلک های درشت بار آدم می کند اما ارزشش را دارد. این گفتگوی کوتاه سرآغاز دوستی من با جیران بلاغ شد. بعدها، در دانشکده معمولاً پس از کلاس باهم قدم می زدیم و در بیشتر روزهایی که در دانشکده کلاس داشت موقع ناهار باهم به سلف مرکزی می رفتیم. در همان هفته های نخست دانشجویی آگاه شد که من بی خوابگاه و بی مأوا هستم. دغدغهٔ نداشتن جای خوابی از آن خود، در خُلق و خویم با تندی خویش را نمایانده بود. پس از پایان بیشتر کلاس ها ناچار پیگیر ماجرای خوابگاه خود می شدم. در آن مراجعات به امور دانشجویی معمولاً جیران بلاغ هم بامن می آمد و همیشه هم مواظبم بود که مبادا کار دستم بدهم. یک مرتبه هم بامن تا کوی دانشگاه آمد. گویی همین روز گذشته بود. موقع بازگشت، باران تندی گرفت و کلاسورهای خویش را به سر گرفته بودیم.
در جایی از این نوشته ام از «پختگی رفتار و سرد و گرم چشیدگی» جیران بلاغ گفتم. این خصوصیت شخصیتی جیران بلاغ، هم حاصل اقتضای سن و دورهٔ تاریخی زندگی و سنخ و جنم غالب جوانان هم روزگاران اوست و هم نتیجه توجهات آگاهانه ای بود که به رفتار و گفتار خود داشت. او از طبقهٔ «بیشتر مردم» ایران بود. طبقه ای که نه «نورچشمی»اند و نه برخوردار از مواهب دولتی و باید جان بکنند تا زنده بمانند. همینطور از نسلی بود قانع که پای بر زمین و چشم به همت و کوشش خود داشت و همواره می کوشید تا تمام بار زندگی و سختی های خویش را «خود» به دوش کشد.
جیران بلاغ، و جوانان هم روزگار او، کمترین زحمتی برای خانواده های خود نداشتند و بار خاطری نبودند. آنان تلاش می کردند به پدران و مادرانشان از گرسنگی و بی پولی یا از غم و دلبستگی و عشق خود بندرت حرف بزنند. جوانانی بودند بی توقع، بی آرزوی های بلندپروازانه و در طلب کمترین خواسته ها. اما رویهٔ دیگر ضمیر جبران بلاغ، حاصل توجه آگاهانه اش به خود و اطرافش بود. همیشه در جمع ها، کناره گزین بود و خویش را از صمیمی و نزدیک شدن به دور می داشت. نه در خوابگاه میهمان هم کلاسی هایش می شد و نه به خاطر دارم همکلاسی های خویش را به خانه اش دعوت کرده باشد. حتی در آلبوم تصاویر دوران دانشجویی ام هم نتوانستم سراغی از جیران بلاغ بگیرم. در جمع و حلقه های دوستان در راهروی گروه یا در سرسرای طبقه نخست دانشکده اگر حضور می داشت معمولاً ساکت بود و کم پیش می آمد میدان داری کند. اگر هم ضرورتی برای سخن گفتن احساس می کرد یا در معرض پرسش قرار می گرفت با مکث و تأنی و طمأنینه و خیلی شمرده حرف می زد. این تأنی منشی و درنگ اندیشی، حتی در شیوهٔ نوشتن وی در جزوهای درسی هم خویش را نمایانده بود. چند باری که به واسطه غیبت در کلاس، جزوه و یادداشت های وی را به امانت گرفتم، متوجه این نکته شدم. البته در تنهایی و خلوت دونفری، این گونه نبود هم صمیمی بود و راحت حرف می زد و هم زمینه های صمیمی شدن باخود را همواره می کرد. در مواجههٔ با جمع ها بود که احتیاط پیشه گی برمی گزید.
جیران بلاغ در ۱۳۷۴، دورهٔ کارشناسی زبان و ادبیات فارسی را به پایان برد و پی کار و معلمی و زندگی خود رفت. شاید یکی دو بار پس از دورهٔ دانشکده، آن هم خیلی اتفاقی، در دانشگاه تهران دیدمش. گفت معلم هستم و دل در گرو آن سپرده ام و روزگارم بد نیست و سپاسگزار خدایی که در این نزدیکی است. علاوه بر معلمی که به نظر، صمیمانه بدان دل داده بود و مانند بسیاری از معلمان این روزگار مطلقا شکوه وناله نمی کرد از پژوهش و نوشتن هم غفلت نمی ورزید و بعدها چند کتاب منتشر کرد: «نامهٔ داد و خرد» (شاهنامه فردوسی به نثر)؛ «داستان های شاهنامه» (بهترین داستان های شاهنامه به نثر)؛ «خلاصه مخزن الاسرار نظامی گنجوی»؛ «سلام بر حیدربابا». به قرار اطلاع کتابی هم در رابطه با مثنوی مولوی در دست نوشتن داشت که نمی دانم به کجا رساند.
آخرین بار او را در گرمای تفتیدهٔ نزدیکی های ظهر یکشنبه ۲۵ تیر ۱۴۰۲ در جلوی سالن عروجیان بهشت زهرا دیدم. سیه پوش و با دیده «تر» به خداحافظی با همکلاس دیگر ما، زنده یاد شهرام آزادیان، آمده بود. از میان هم دوره ای ها، فقط من و وی در بدرقهٔ این دوستِ مسافر بیگاه دیار خاموشان، بودیم. گفتم در خلوت و تنهایی ها، صمیمی بود. این دفعه هم وقتی فرصت خلوتی یافت، صمیمانه گریست. در عین غم، از روزهای خاطره انگیز دوران دانشکده گفتیم و هر دو به هم وعده دادیم که به سراغ هم برویم. اما او با رفتن خود شاید در جهانی دیگر یا در خواب و رؤیایی در صدد تحقق این وعده اش برآید و در یکی روزهای دانشکده با من قراری بگذارد یا در روزی بارانی که کلاسورهای خویش را برسر گرفته ایم...»
منبع: lebasdooni.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب