پیشینه دین مداری ایرانیان در لیست ملی فرهنگی ناملموس
لباس دونی: آئین سدره پوشی زرتشتیان، مهارت كُشتی بافی زرتشتیان، پوشش بانوان زرتشتی، در واپسین نشست شورای ملی ثبت میراث فرهنگی ناملموس ایران، بعنوان میراث فرهنگی ناملموس ثبت ملی شد.
میراث فرهنگی ناملموس به تولیدات و فرایندهای فرهنگی گفته می شود که به دنبال گذشت زمان از نسل های پیشین باقی مانده اند. قسمتی از دارایی های فرهنگی، محصولاتی ملموس مانند ساختمان ها یا کارهای هنری هستند. با این وجود بخش های زیادی از فرهنگ به شکل ناملموس است؛ مانند ترانه، موسیقی، رقص، درام، توانمندی، آشپزی، هنر صنایع دستی و جشنواره های گوناگون. اینها شکل هایی از فرهنگ به شمار می روند که که قابل ثبت و ضبط هستند ولی ملموس نبوده و قابلیت ذخیره در محل فیزیکی مانند موزه را ندارند ولی بوسیله ابزارها و وسایلی که در آنها به کار رفته اند قابل تجربه کردن هستند. این وسایل فرهنگی توسط سازمان ملل متحد گنجینه های بشری نامیده شده است.
آئین سدره پوشی زرتشتیان، مهارت کُشتی بافی زرتشتیان، پوشش بانوان زرتشتی، در واپسین نشست شورای ملی ثبت میراث فرهنگی ناملموس ایران، بعنوان میراث فرهنگی ناملموس ثبت ملی شد. مهارت کشتی بافی، پوشش بانوان زرتشتی، آیین سدره پوشی، از آثار پیشنهادی در شورای ملی ثبت میراث فرهنگی ناملموس ایران بود که با ثبت ملی این میراث فرهنگی موافقت شد.
به گزارش وزارت میراث فرهنگی مصطفی پورعلی، مدیرکل دفتر ثبت آثار در نشست شورای ملی ثبت میراث فرهنگی ناملموس عنوان کرد: از مجموع ۵۵ اثر پیشنهادی از استان های ایلام، قم، لرستان، یزد و گیلان، ۴۸ اثر ثبت ملی شد. مهارت کشتی بافی زرتشتیان، پوشش زنان زرتشتی، آیین سدره پوشی زرتشتیان، در بین آثار استان یزد، بعنوان میراث فرهنگی ناملموس به ثبت ملی رسید.
مصطفی فاطمی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد نیز به خبرنگار ایرنا درباره ثبت ملی آئین سدره پوشی و پوشش بانوان زرتشتی اظهار داشت: برای اولین بار از شهرداری کمک گرفته و این آئین های زرتشتی ثبت ملی شد.
آیین سِدره پوشی جشنی است که خانواده های زرتشتی برای فرزندان خود هنگام رسیدن به سن هوشیاری و مسئولیت پذیری برگزار می کنند. هر دختر و پسر در خانواده زرتشتی، هنگامی که آموزش های پیامبرش را درک کند برای او جشن سدره پوشی برپا می شود. او آیین نیاکان خودرا می پذیرد و پیمان می بندد سفارش های آیین راستی را در زندگی به کار گیرد. نوجوان زرتشتی با سدره پوش شدن، آیین نیاکان خودرا می پذیرد و با پیروی از راستی به آن پایبند می شود.
در برگزاری آیین سدره پوشی سفره ای سفید گسترده می شود و روی آن گلدان گل و سرو، شمع یا چراغ روشن، آتشدان، لرک (آجیل آمیخته از چند میوه ی خشک)، میوه، نقل و شیرینی، قند سبز و بشقابی که مخلوط دانه برنج و برگ سبز آویشن در آن ریخته شده و کشتی روی آن گذاشته است را برسفره می چینند.
در این آیین، نخست با نشان دادن آیینه و گلاب به میهمانان به آنان خوش آمد می گویند، سپس با شربت و شیرینی پذیرایی می شوند. نوجوان در صورتیکه سر و تن خودرا شسته است، سِدره و لباس سراپا سفید بر تن و پوشش سفید بر سر دارد، با همراهی موبد در کنار سفره سدره پوشی در مقابل روشنایی می نشیند. با آوای اوستاخوانی موبد، کُشتی به شکلی ویژه روی سدره بسته می شود. همین طور نوجوان با خواندن قسمتی از اوستا به پایبندی خود به آیین یکتاپرستی گواهی می دهد.
سِدره پیراهنی سفید و گشاد از جنس پنبه است، آستین های کوتاه و بدون یقه دارد که آنرا زیر لباس، تن می کنند تا همیشه پاکی و فروتنی را به یاد داشته باشند. جامه ای ساده که در فرهنگ زرتشتی نشان سادگی و پاکی بشمار می رود.
کُشتی، بندی سفید رنگ از جنس پشم گوسفند است. آنرا سه دور روی سدره بر کمر می بندند. بستن کُشتی بر کمر نشانِ کمربستن در راه گسترش راستی و پیکار با کژاندیشی است. صنایع دستی زرتشتیان خصوصاً بافت کُشتی با دیرینگی نزدیک به چهار هزار سال، روزها و سده های بسیاری را گذرانده است.
زرتشتیان پوششی سنتی دارند که به رنگ های روشن است ولی در پوشش سر آنان بیگمان فرهنگ های غالب بی تاثیر نبوده است. چگونگی و دستور ویژه ای برای موی سر زن و مرد از نظر دینی وجود ندارد بلکه سفارش به پاکی تن و بهداشت روان را باید زرتشتیان نسبت بجای زندگی خود دریابند و از روی آزادی، آنچه را شایسته جایگاه آنهاست برگزینند. در بیشتر پوشش ها دیده می شود رنگ تیره و سیاه در آنها نیست چون رنگ تیره سوگ و غم افزا بشمار می رود و جلوه شادمانی را در آنان کاهش می داده است. لباس زن و مرد، خصوصاً بانوان به شکلی دوخته می شده که هر دو کنار یکدیگر کارهای روزانه را انجام می داده و دست و پای زن و مرد برای نگهداری پوشش آنان درگیر پوشش نبوده است.
پورعلی به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: ثبت، نخستین گام در جهت حفاظت و حراست از میراث فرهنگی و طبیعی است، فارغ از پشتوانه های قانونی که به سبب ثبت آثار فراهم گردد این، اقدام برای ثبت خود و اطلاع رسانی و اعلام عمومی آن اقدام حفاظتی و حراستی است. ثبت ضمن مستند کردن مشخصات و خاصیت های اثر زمینه ای را فراهم می آورد که در طرح های حفاظت، حراست و پاسداری، اقدامات در چهارچوب اصالت ها و ارزش های اثر صورت می گیرد.
وی ادامه داد: در حوزه میراث فرهنگی ناملموس تجارب نشان میدهد گاهی صرف خود ثبت ملی، حتی، سبب پاسداری بیشتر و توجه جدی به حراست عنصر فرهنگی ناملموس می شود.
منبع: لباس دونی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب