روشنایی چراغ كتابخوانی در شرایط كرونایی
به گزارش لباس دونی ایرنا- كرونا هر روز بیشتر از روز گذشته در جامعه ترك تازی می كند و با وجود تأثیر بر همه اجزای زندگی مردم نتوانسته، چراغ روشن كتابخوانی را در خراسان شمالی خاموش كند و این روزها اقبال مردم به كتاب با راهنمایی های بی وقفه كتابداران حتی بیشتر هم شده است.
کتابدارانی که با وجود محدودیت ها در این حوزه، کوشیده اند تا چراغ کتابخوانی را در کتابخانه های استان روشن نگه دارند نشان از مسئولیت پذیری و دغدغه مندی آنها دارد؛ اشتیاق و دلتنگی آنها برای حضور در کتابخانه ها سبب شده است تا این مکان ها به باشگاه فرهنگی در فضای مجازی و حقیقی تبدیل شوند.
آیا تا کنون برای شما اتفاق افتاده است که در به در یافتن یک کتاب باشید و یک کتابدار مهربان و آگاه و اهل مطالعه شما را راهنمایی کند؟ برای من این صورت گرفت و نمی دانم نامش چه بود، نام او را نپرسیدم اما علاقه من را به کتاب و کتابخانه افزایش داد.
اگر سری به کتابخانه های بجنورد و یا شهرستان های دیگر زده باشید کتابدارانی را می بینید که مانند سایه لابلای قفسه های کتاب می چرخند و گویا روح کتابخانه ها هستند و اگر روح را از قالب جدا کنید شاید چیزی از آن نماند و برای همین است این کتابداران نقش ویژه ای در گسترش فرهنگ کتابخوانی دارند.
پرده اول
یکی از این کتابخانه ها کتابخانه آیت الله موسوی بجنوردی است و روح این کتابخانه هم کتابدارانی مهربان و صبورند که با وجود مراجعات و پرسش های زیاد با اطلاعات کافی شما را غافلگیر می کنند.
مریم گریوانی یکی از این کتابداران است؛ کتابداری که در این روزها کرونایی به قول خودش دلش برای جنب و جوش قبل از کرونا در کتابخانه تنگ شده است و می گوید: ۲۰ سال است کتابدارم و با کتابخانه و مراجعان خو گرفته ام و این روزها دلتنگ همه افرادی هستم که کتاب امانت می گرفتند.
وی می افزاید: کتابخانه با وجود کار زیاد در آن به من انگیزه و انرژی می دهد و این روزها به نظر من با اینکه رجوع کننده کم شده اما توجه به کتاب و کتابخوانی افزایش یافته است و مردم بیشتر به خواندن کتاب علاقه نشان می دهند.
وی از فعالیتهای ایام کرونایی خود هم سخن می گوید و اظهار می دارد: یکی از کارهایی که به تازگی انجام داده ام راه اندازی وبلاگ کتابخانه است که در بخش فعالیتهای مجازی نهاد کتابخانه عمومی انتخاب|شد و در این وبلاگ خاطرات کتابداری و پست هایی از روستا و کتابخانه های روستایی می گذارم که علاقه مندان زیادی را جذب کرده است.
وی از روزهایی یاد می کند که نشست های کتابخوان را با حضور علاقه مندان به کتابخوانی برگزار می کرد و می گوید: کار در کتابخانه ها دلی است و کتابداران برای دل خود فعالیت می کنند
وی در باره برگزیده شدنش هم اظهار می دارد: تا کنون دو نوبت در استان بعنوان کتابدار نمونه برگزیده شدم یک مرتبه در جشنواره خاطره نویسی و بار دیگر در جشنواره استانی هنرمندان دوستدار کتاب و الان هم بعنوان فعال فضای مجازی حوزه کتاب توسط نهاد کتابخانه های کشور برگزیده شده ام.
او تاکید می کند: هیچ وقت کاری را به نیت برگزیده شدن و نوشته ای را برای کتاب شدن نمی نویسم ولی در مسیر، این کار اتفاق می افتد.
وی در مورد بیست و چهارم آبان می گوید: این روز برای من مهم می باشد و با زندگی من گره خورده و علاوه بر این که این روز بعنوان کتاب، کتابخوانی و کتابدار در تقویم ثبت شده است نخستین روز کاری من در کتابخانه هم دقیقا مصادف با بیست و چهارم آبان ماه ۱۳۸۰ است.
کتابخانه با وجود کار زیاد به انگیزه و انرژی می داد و این روزها به نظر من با اینکه رجوع کننده کم شده اما توجه به کتاب و کتاب خوانی افزایش یافته است و مردم بیشتر به خواندن کتاب علاقه نشان می دهند
وی به خاطرات داستانی یک کتابدار روستایی هم اشاره می کند و می گوید: این خاطرات به صورت ثابت از سال ۹۵ در ماهنامه عروسک سخنگو چاپ می شود.
پرده دوم
در روزهای قبل از کرونا اگر سری به کتابخانه ها و جلسات کتابخوانی می زدیم چهره هایی ثابت عشق کتاب زیاد بود.
پای صحبت یکی از این افراد می نشینم که این روزها با وجود نبود کتابخانه، جلسه و انجمن هنوز هم کتاب خوانی قهاری است که دست از مطالعه نکشیده است.
به قول خودش ۱۰ سال است که به یک کتابخوان حرفه ای و خوره کتاب تبدیل گشته است. پای ثابت جلسات نوبل خوانی و کتابخوانی که قبل از شیوع کرونا هر هفته در کتابخانه ها و برخی موسسه های فرهنگی بجنورد مانند مجتمع عمیق برگزار می شد.
امین کریمی می گوید: در خانواده ای بزرگ شدم که هیچ یک اهل کتاب نیستند و در آن روزها هر بار کتابی می خریدم با غر غر اهل خانواده مواجه می شدم اما من همچنان کتاب می خریدم و می خواندم و در جلسات مختلف کتابخوانی هم شرکت می کردم.
وی می افزاید: در این ۱۰ سال شاید بیشتر از ۲۵۰ کتاب خوانده ام اما یکی از افرادی که در کتاب خواندن و کتاب خوب خواندن من موثر بود، آقایی کتابفروش بود که هر بار کتاب هایی عالی با ترجمه هایی خوب پیشنهاد می داد و همین مساله ذائقه من را با خوب و گزیده کتاب خواندن عادت داد.
وی به تأثیر جلسات کتاب خوانی و نقد کتاب هم اشاره می کند و می گوید: در این جلسات نقد را یاد گرفتم و الان بلافاصله اگر کتابی را دست بگیرم در همان ابتدای امر متوجه می شوم که این کتاب خوب است و با علایق من تناسب دارد یانه.
کریمی می افزاید: پس از ۱۰سال متوجه می شوم که خواندن کتاب علاوه بر این که سرگرمی مناسبی برای همه است نگاه انسان به زندگی را هم تعالی می بخشد و با خواندن هر کتاب می توان درس جدیدی آموخت.
وی خاطرنشان می کند: نگاه من به زندگی ساده و معمولی بود اما حالا افق دید من گسترده تر و انتظاراتم از خویشتن خود تغییر کرده است.
پرده سوم
این روزها در هر نقطه ردپایی از کتاب می توان دید چونکه کتاب خواندن محدود به نسخه های کاغذی نیست و نسخه های الکترونیکی و صوتی کتاب ها به سادگی در دسترس مردم است.
به گفته برخی کارشناسان حوزه کتاب کرونا هر چند رفتن به کتابخانه ها و امانت کتاب را کم کرد اما اقبال مردم به خواندن کتاب را افزایش داد و قرنطینه خانگی دورانی بود که کتاب خوانی شدت گرفت و فضای مجازی تبدیل به کانالی برای به اشتراک گذاشتن تجربیات کتاب خوان ها شد.
بعد از ده سال متوجه شدم که خواندن کتاب علاوه بر این که سرگرمی مناسبی برای همه است نگاه انسان به زندگی را هم تعالی می بخشد و با خواندن هر کتاب می توان درس جدیدی آموخت
در عین حال مجامع عمومی و غیردولتی کتابخوانی که در موسسه های فرهنگی و هنری و گاه در خانه ها و کتابخانه های خراسان شمالی برگزار می شد در اشاعه فرهنگ کتاب خوانی موثر بود و سرانه مطالعه مردم را افزایش می داد.
از دیگر سو پویش کتابخانه های خانگی در روستاهای راز و جرگلان در آشنایی همه نقاط دور و نزدیک خراسان شمالی با کتاب نقش آفرینی بزرگی داشت و کتاب هایی که روزگاری در قفسه های کتابخانه های مدارس و مساجد خاک می خوردند با راه افتادن این پویش چون چلچله هایی فرهنگی بال گشوده و در فضای خانه ها، مغازه ها و مساجد بخش های جرگلان، غلامان و حتی بخش مرکزی به پرواز درآمده است و دست به دست می چرخند.
اکنون شهرستان محروم راز و جرگلان که تا چند سال پیش کمترین سرانه کتابخانه ها را در خراسان شمالی و شاید کشور داشت به برکت ایده ای که چند جوان خوشفکر منطقه به اجرا درآوردند، مرکز کتابخانه های خانگی شده و این کتابخانه ها به دیگر شهرستان های استان و حتی به استان های مجاور هم کتاب هدیه می کنند و خوشبختانه حالا در حوزه کتابخوانی خراسان شمالی با سربلندی و افتخار حرف ها برای گفتن دارد به صورتی که این استان ۸۶۳ هزار نفری در سه شاخص تعداد کتابخانه، میزان عضویت و کتاب در میان کتابخانه های عمومی کشور جزو سه استان برتر است.
پرده پایانی
به هر حال تلاش کتابداران این استان به همراه اعضای کتابخانه ها سبب شده است تا وضعیت کتاب و کتابخوانی در خراسان شمالی در بیشتر شاخص ها از میانگین کشور مطلوب تر باشد.
به گفته مدیرکل کتابخانه های عمومی خراسان شمالی در این استان ۷۰ باب کتابخانه عمومی وجود دارد که از این تعداد ۶۰ باب کتابخانه نهادی و ۱۰ باب هم کتابخانه مشارکتی است که در سرانه تعداد کتابخانه ها امسال نسبت به سال گذشته رشدی ۱۱ درصد دیده یم شود.
علی محمد جهانی می افزاید: رتبه استاندارد فضای کتابخانه ای به ازای هر ۲۵ هزار نفر جمعیت ۲.۹ مترمربع و این شاخص در کشور کمتر از ۲ مترمربع است.
وی می گوید: سرانه عضویت در کتابخانه های عمومی این استان هم به اعضای هر ۱۰۰ نفر جمعیت پنج عضو است که این شاخص در کشور کمتر از چهار نفر است و همینطور پنج درصد جمعیت استان عضو کتابخانه های عمومی هستند.
وی با بیان اینکه کتابخانه های عمومی استان ۶۰ هزار نفر عضو دارند می افزاید: این درحالی است که با عنایت به شرایط کرونا سال جاری عضویت ها حدود ۱۰ درصد کاهش یافته است و با این وجود الان سه باب کتابخانه در روستای ارکان، گریوان و رباط هم آماده بهره برداری است که به محض تأمین نیرو و فراهم شدن شرایط بازگشایی افتتاح می گردد.
وی با اشاره به اینکه شیوع کرونا امانت کتاب در این استان را به یک پنجم کاهش داده است می گوید: در هفت ماه گذشته ۱۰۰ هزار جلد کتاب از کتابخانه ها به امانت رفت ولی سال گذشته در این بازه زمانی حدود ۵۰۰ هزار جلد کتاب از کتابخانه های استان به امانت رفته بود.
سرانه عضویت در کتابخانه های عمومی این استان هم به اعضای هر ۱۰۰ نفر جمعیت پنج عضو است که این شاخص در کشور کمتر از چهار نفر است و هم چنین پنج درصد جمعیت استان عضو کتابخانه های عمومی هستند
وی میانگین امانت گیری کتاب در کشور را ۳۷ جلد به ازای هر ۱۰۰ نفر بیان کرد و اضافه کرد: این در شرایطی است که در استان خراسان شمالی بیشتر از ۴۵ جلد به ازای هر ۱۰۰ نفر جمعیت به امانت می رفت.
جهانی، تعداد کتاب های موجود در گنجینه کتابخانه های عمومی خراسان شمالی را ۸۳۱ هزار و ۱۱۱ جلد می داند و می گوید: سهم هر شهروند استان از کتابخانه های عمومی استان یک جلد کتاب و الان مجموع فضای کتابخانه های استان ۱۹ هزار و ۳۰۸ مترمربع است.
۴۴درصد از مردم خراسان شمالی در روستاها رندگی می کنند اما با وجود ۳۰ کتابخانه روستایی کتاب در میان روستاییان هم محبوب است به صورتی که در جشنواره های دوستدار کتاب بارها خراسان شمالی حایز رتبه های برتر شده است و به قول جهانی این استان در ۶ سال متوالی در جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب ایران رتبه های اول تا دوم را به خود مختص کرده است و در سال قبل هم روستای دشت گرمه و زوارم شیروان این رتبه را به خود اختصاص داد.
خراسان شمالی ۸۶۳ هزار نفر جمعیت دارد که ۴۴ درصد از این جمعیت در روستاها سکونت دارند.
از مجموع ۷۰ کتابخانه عمومی خراسان شمالی ۴۰ باب در مناطق شهری و ۳۰ باب در نواحی روستایی مستقر است.
این استان الان جایگاه نخست سرانه فضای کتابخوانی را به نسبت جمعیت در کشور داراست.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب