بخت هتل ایران سفید می شود
لباس دونی: از گیلان بنای تاریخی هتل ایران با معماری نئوکلاسیک روسی در سال 1308 در مجاورت عمارت بلدیه رشت ساخته شد؛ این بنا که بعد از انقلاب کاربری اداری پیدا کرد، درحال احیا و مرمت است.
بنای زیبای هتل ایران که تا قبل از این تنها پوسته خارجی آن سالم مانده بود، حالا در بین داربست های فلزی قرار گرفته و مقرر شده بعد از مرمت باردیگر با کاربری هتل، پذیرای گردشگران باشد. از شهریورماه گذشته، شهروندانی که به میدان شهرداری می آیند، یکی از مجموعه بناهای میراثی مرکز رشت را درحال مرمت می بینند و روزانه کارگرهایی را مشاهده می کنند که بر داربست ایستاده و درب و پنجره های چوبی را در محل خود نصب می کنند.
مقابل درب ورودی می ایستم، بلندای مرتفع عمارتی که دو طبقه اصلی و یک نیم طبقه دارد، یادآور روزهایی است که معماری گیلان در شروع قرن پیش، گرفتار تحول شد و معماری نئوکلاسیک روسی با آن گنبدهای پیازی شکلش، عرصه را بر معماری سنتی گیلان تنگ کرد. حالا وجود چهار ساختمان تاریخی تولید شده در دوره پهلوی اول- که معماری نئوکلاسیک روسی دارد- بر زیبایی پیاده راه مرکز رشت افزوده است.
بالای داربست هایی که به بالکن کلاه فرنگی نزدیک است، پرده ای نصب شده و قدردان شکیبایی شهروندانی است که سالهاست انتظار کشیده اند تا بخت هتل ایران مانند نمای ظاهری اش سپید شود. روی پرده نوشته شده: «مرمت و احیاء هتل ایران رشت، عرصه ۱۰۰۰متر مربع، دوره پهلوی، شروع پروژه شهریور۱۴۰۳ و پایان مرمت شهریور۱۴۰۴».
از درب چوبی، وارد عمارت می شوم؛ از همان دیوارهای الحاقی ورودی بنا، معلوم می شود هتل ایران قرار نیست به شمایل۱۰۰ سال پیش خود بازگردد. وقتی سفرنامه ها را مطالعه می کنم، نوشته شده که در طبقه اول هتل ایران؛ پذیرش هتل، رستوران و کافه بوده و اتاق های اقامت در طبقه دوم بوده است. اما حالا بمحض ورود به هتل، باید از پله ها بالا رفت و به طبقه دوم رسید و طبقه اول این بنای تاریخی- که پس از انقلاب به واحدهای تجاری تبدیل و به افراد غیر واگذار شده- همچنان مقرر است تجاری بماند و سرمایه گذار بخش خصوصی- که بنای هتل ایران را بوسیله صندوق احیا در اختیار دارد- تنها مقرر است طبقه دوم را احیا کند.
«هتل ایران» یا با نام قدیم آن، «هتل اروپا»، زیباترین هتلی بود که در جوار عمارت بلدیه رشت بین سالهای ۱۳۰۸ تا ۱۳۱۴خورشیدی ساخته شد. این بنای ارزشمند، به خاطر همسانی معماری با دیگر بناهای مرکز شهر، خرداد ماه سال ۱۳۵۶ و به شماره ۱۵۱۶ در لیست آثار تاریخی ثبت گردید. پس از انقلاب۱۳۵۷، در این ساختمان دخل و تصرف های زیاد همچون تغییرکاربری طبقه اول به واحدهای تجاری رخ می دهد. درسال ۱۳۷۷ هتل ایران به اداره میراث فرهنگی واگذار می شود و از سال یاد شده تاکنون، مدیران دوره های مختلف میراث فرهنگی وعده تغییرکاربری این عمارت تاریخی را داده اند. شهروندان، سال ها منتظر تبدیل این ساختمان به «موزه مردم شناسی» بودند که سال قبل مدیرکل میراث فرهنگی گیلان، اعلام نمود این بنا بوسیله صندوق احیا، به بخش خصوصی واگذار شده است.
آخرین مالک هتل ایران پیش از مصادره، فردی به نام «مهدی احمد» بود. اما وقتی سفرنامه ها را می خوانیم، از فردی یونانی هم یاد می شود: «عصر روز۲۹ اسفند۱۳۲۰ ناشناس به شهر رشت وارد و در مهمانخانه ایران که سابقا به اسم اروپا بوده منزل کردیم. این مهمانخانه از بهترین مهمانخانه های رشت و مدیر آن خانمی است یونانی که بعد از فوت شوهرش شخصا آنرا اداره می کند. مهمانخانه بسیار نظیف، غذاهایش ماکول و اطاق هایش پاکیزه و حتی جزییات آموزش پاک و مورد توجه کامل شهرداری است.» اینها خاطرات احمد ملکی است، مدیر روزنامه ای که خاطرات سفر خودرا در نوروز ۱۳۲۱خورشیدی در «روزنامه ستاره» منتشر نموده است.
احمد ملکی، یکبار دیگر و در فروردین ۱۳۲۲ به رشت سفر کرد و در «هتل ایران» اقامت داشت: «روز دوشنبه اول فروردین به رشت وارد و در مهمانخانه ایران منزل نمودیم. شب چهارشنبه سوم فروردین برف شدیدی در رشت بارید و ناگزیر از شدت سرما به اتاق میهمانخانه ایران پناهنده شده و چون هیزم بخاری میهمانخانه کافی نبود از خارج هم خریداری نمودیم و در نتیجه معلوم شد در رشت که چوب قیمت نداشت حالا بهای زیادی یافته» (نک، هفت سفرنامه شمال)
به گزارش لباس دونی به نقل از ایسنا، شهر رشت از دوره قاجار به سبب تردد مسافران به اروپا و برعکس، «دروازه اروپا» لقب گرفت. تا قبل از این و در دوره صفویه، سفر به اروپا بوسیله «عثمانی» انجام می شد. بعد از رونق مسیل تاریخی پیربازار و ایجاد بندری در حاشیه آن، تردد از پیربازار به سوی بندرانزلی و سپس اروپا صورت می گرفت. شاهان قاجار نیز در سفرهای خود به اروپا از همین گذرگاه آبی سفر کردند. بنابراین، یکی از دلیلهای ساخت هتل های گوناگون در رشت، به خاطر آمدو شد مسافران بوده است.
سال ۱۳۸۶ هتل ایران به سرپرستی «دکتر نیکروز مبرهن شفیعی» مرمت می شود و او گزارش مرمت خودرا در شماره ۱۰۶ ماهنامه گیله وا منتشر می کند. این استاد دانشگاه همان زمان، ایجاد «موزه مردم شناسی» را برای کاربری جدید هتل ایران پیشنهاد داده بود.
اما از سال یاد شده نه موزه ی در هتل ایران افتتاح شد و نه درب هتل ایران به روی بازدیدکنندگان باز شد. و اگر در برنامه های مناسبتی همچون برگزاری نمایشگاه صنایع دستی، شهروندان پا به هتل ایران گذاشتند، با سالنی وسیع در طبقه دوم مواجه می شدند و اذعان داشتند که طبقه دوم، شباهتی به بنای هتل ندارد و تنها جداره خارجی این هتل سالم مانده است.
عمارتی که به سبب همسانی معماری آن با بناهای مجموعه شهرداری از ارزش والایی برخوردار است، بعد از مرمت در سال ۱۳۸۶، در عمل بلااستفاده مانده بود. دکتر مبرهن شفیعی، مرمت هتل ایران را اینطور شرح داده است: «دخل و تصرف های نابجایی در حذف عناصر سازه ای دیوارهای باربر، ستون ها و... رخ داده و بر اثر تخریب بنا در زمین لرزه سال ۱۳۶۹ و مرمت غیر علمی و فنی بخش مرکزی، اصل بنا گرفتار خدشه شده بود.
تعمیرات انجام شده در زمان های مختلف مانند؛ گذاشتن سیمان روی کف چوبی قبلی، کم کردن ارتفاع اتاق ها با بوجودآوردن سقف کاذب، اضافه کردن غیر اصولی عناصر الحاقی مانند بالکن سرتاسری در بخش حیاط مرکزی ایجاد تاسیسات گرما و سرما رسانی و تاسیسات بهداشتی حمام و توالت و از تمامی مهمتر تبدیل و واگذاری بخشهایی از هتل به واحدهای تجاری و رها شدن بنای اصلی همچون لطمه ها بوده است.»
وی می گوید، تلاش نموده اصل بنا را به صورت نخست خود برگرداند و حفظ پوسته خارجی (نمای جبهه شرقی و جنوبی) هدف اصلی او بوده است. نخستین اقدامش برای لطمه شناسی تحلیل و بررسی های معماری و سازه ای و تهیه طرح مرمت، برداشت های دقیق و مستندنگاری وضعیت موجود هتل بوده و این امر توسط تیمی متخصص انجام شده است.
حالا که این بنای تاریخی به بخش خصوصی واگذار شده، شهروندان امیدوارند بالاخره بخت هتل ایران سفید شود و درب هتل ایران با کاربری هتل به روی گردشگران باز شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب