تحقق آرزوی دیرینه نصب تندیس شیخ محمد خیابانی
به گزارش لباس دونی نصب و رونمایی تندیس شهید «شیخ محمد خیابانی» در مقابل منزل وی در چهارراه شهید بهشتی همچون آرزوهای دیرینه نخبگان تبریز بود كه در آستانه ۱۰۰ سالگی شهادت وی به دست مخبرالسطنه هدایت محقق شد.
به گزارش لباس دونی به نقل از ایرنا، نصب تندیس شیخ محمد خیابانی در شمال شرق مسجد تاریخی كریمخان، مسجدی كه شیخ شهید امامت جماعت آنرا در زمان حیاتش بر عهده داشت، اتفاق نیكی بود كه به سفارش سازمان سیما، منظر و فضای سبز، با دست توانای مجمسه ساز شهیر كشورمان، استاد احد حسینی، جامه عمل پوشید.
بلندی تندیس رونمایی شده شیخ محمد خیابانی 4 متر است كه سه متر آن به هیكل شیخ و 1.5 متر هم مربوط به پایه تندیس است.
در پایه تندیس، نقش برجسته مجاهدان تبریز در دوره نهضت آزادیستان و هم بیت آغازین ترجیع بند معروف ملك الشعرای بهار با آگاه «گر خون خیابانی مظلوم بجوشد سرتاسر ایران كفن سرخ بپوشد" نقش بسته و زیبایی مضاعفی به این اثر هنری بخشیده است.
تندیس شیخ كه یادآور ۱۵ سال مبارزه بی امان وی در قامت یك مشروطه خواه مستقل و آرمانگرا برای حاكمیت قانون در مام میهن است، در مقابل ورودی منزل تاریخی این شهید نیكنام در ضلع شمال شرقی میدان شهید بهشتی تبریز و در محله تاریخی «خیاوان»، باعث شادی و خرسندی علاقه مندان به تاریخ مشروطه شد.
این اتفاق در شرایطی رخ داد كه نصب تندیسی از شیخ محمد خیابانی از زمان شهادت او به دست مخبرالسلطنه هدایت و عمالش در شهریور ۱۲۹۹ شمسی، همچون مطالبات مشروطه طلبانی چون ابوالقاسم عراف قزوینی و ملك الشعرای بهار بود و آنان پس از شهادت رهبر نهضت «آزادیستان»، چكامه های دلگدازی در رثای او سرودند، اما وقوع كودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ - معروف به «كودتای سیاه» - و خفقان سیاسی رژیم پهلوی در دهه های بعدی، امكان تحقق این آرزو را نداد.
رژیم پهلوی كه مخبرالسلطنه هدایت در دوره سلطنت شان، از آزادی عمل و نفوذ فراوانی برخوردار بود و سمت هایی چون وزارت فرهنگ و نخست وزیری را در دوره رضاخان بر عهده داشت، با هر گونه روشنگری درباره نهضت آزایستان و شهادت شیخ محمد خیابانی به دست عمال انگلیس، به شدت مخالف بود و بنابراین هم در دوره ۵۷ ساله سلطنت آنها هیچ كتابی - غیر از اثر پرارزش سید علی آذری كه آن هم در دوره خامی محمدرضا پهلوی و فضای آزاد سیاسی نسبی حاكم در فاصله سوم شهریور ۱۳۲۰ تا كودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ شمسی چاپ شد - درباره این واقع اجازه طبع نیافت.
اما پیروزی انقلاب اسلامی و فضای باز سیاسی و فكری برخاسته از آن، فرصت تازه ای برای كنكاش در ابعاد پیدا و پنهان نهضت آزادیستان بعنوان تنها نمود عینی و مبارزاتی ضد قرارداد ۱۹۱۹ وثوق الدوله و تداوم بخش آرمان های مشروطه، فراهم نمود و در ۴۰ سال قبل كارهای پژوهشی و مطالعاتی ارزشمندی درباره اهداف و فلسفه قیام شیخ محمد خیابانی و یارانش انجام شد.
حال نصب و رونمایی از تندیس شیخ محمد خیابانی در یكی از میدان های تاریخی تبریز كه از سمت شمال به محله قدیمی «قره باغلیلار»، از غرب به قدیمی ترین خیابانی سنگفرش ایرانی به جا مانده از دوره ایلخانیان به نام «كهنه خیاوان» و مسجد كبود و از جنوب به محله تاریخی دیگری به نام «مارالان» منتهی می شود، گام ارزشمندی در بزرگداشت مقام پیشروان مشروطه است.
از سوی دیگر طراحی و ساخت تندیس به دست هنرمند شهیری چون احد حسینی كه شهرتش در مجسمه سازی، مرزهای كشورمان را در نوردیده و آثارش در موزه های رم و پاریس نگهداری می شوند، اهمیت دوچندانی به كار بخشیده است.
بدون شك میدان شهید بهشتی تبریز با حضور تمام قد تندیس شیخ محمد خیابانی در گوشه آن، از این پس جلوه دیگری برای شهروندان تبریزی و گردشگران این كهن شهر خواهد داشت و آنان در گذر از میدان ضمن لذت بردن از تماشای این اثر هنری فاخر ناگزیر از تامل - و لو برای لحظه ای و دقیقه ای - درباره شخصیت این تندیس و رویدادهای تاریخی در رابطه با او خواهند بود.
امید كه اقدام نیك و پسندیده سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری تبریز در نصب تندیس یكی از آزادیخواهان بزرگ تاریخ معاصر ایران زمین، تداوم یابد و جمال تبریز و تبریزیان به كارهای دیگری از این دست در هفته ها و ماه های آتی منور شود.
شیخ محمد خیابانی كه بود؟
شیخ محمد خیابانی روحانی آزادی خواه و مبارز جنبش مشروطه و رهبر نهضت آزادیستان در سال ۱۲۵۹ هجری شمسی در شهر خامنه به دنیا آمد بعد از آخر تحصیلات ابتدایی در زادگاهش به «پتروفسك»، از شهرهای قفقاز رفت و در تجارتخانه پدرش مشغول به كار شد.
پس از بازگشت به ایران به تحصیل علوم دینی در مدرسه طالبیه تبریز پرداخت و در كنار علوم دینی، ریاضیات، حكمت، طبیعیات و تاریخ ادبیات را فراگرفت و در اندك زمان به مدارك بالای علمی نائل شد.
شهید شیخ محمد خیابانی به علت سوابق مبارزاتی خود در مجلس دوم به نمایندگی مجلس انتخاب گردید و به دنبال ضرب الاجل روسیه به دولت ایران بعنوان یكی از مخالفان سرسخت آن به مبارزه برخاست.
قیام او ضد قرارداد استعماری وثوق الدوله در تبریز، ۶ ماه به طول انجامید و در جریان آن برای انجام اصلاحات اساسی در زمینه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی تلاش شد.
با انتصاب مخبرالدوله به سمت والی آذربایجان و آغاز سركوب قیام شیخ محمد خیابانی در روز ۲۲ شهریور سال ۱۲۹۹ شمسی برابر با ۲۹ ذی الحجه ۱۳۳۸ هجری قمری به شهادت رسید و پیكرش كه به صورت موقت در سید حمزه تبریز دفن شده بود، توسط خانواده اش به تهران منتقل و در صحن حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) به خاك سپرده شد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب