لزوم هدایت هدفمند کالای فرهنگی نوجوانان توسط والدین
به گزارش لباس دونی، مدیر اندیشکده امید می گوید اگر می خواهیم هدایت هدفمند مصرف کالای فرهنگی را محقق نماییم، در وهله اول باید خودمان مصرف کننده کالای فرهنگی نوجوان باشیم.
مجید مجیدی مدیر اندیشکده امید در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: باآنکه بهزیستی دیجیتال و ارتباط والدین دو مفهوم جداگانه به نظر می رسند، اما تاثیر متقابل آنها بر یکدیگر غیرقابل انکار است. برای ارتقای بهزیستی دیجیتال نوجوانان، تقویت ارتباط والدین با فرزندان از اهمیت ویژه ای برخوردارست. متأسفانه، خیلی از والدین به سبب کمبود آموزش های لازم در زمینه والدگری، با چالش های جدی در برقراری ارتباط مؤثر با فرزندان خود مواجهند. در این مورد، مدارس و سایر نهادهای آموزشی می توانند نقش برجسته ی در عرضه آموزش های لازم به والدین ایفا کنند.
وی اضافه کرد: به جای تمرکز صرف بر مشکلات و صدمه های ناشی از استفاده نادرست از فضای مجازی، باید به دنبال ایجاد یک فضای امن و حمایتی برای نوجوانان باشیم. این امر مستلزم آن است که والدین، علاوه بر ایجاد ارتباط صمیمانه با فرزندان خود، به آنها آموزش دهند که چگونه به شکل ایمن و مسئولانه از فناوری های دیجیتال بهره گیرند.
مدیر اندیشکده امید در ادامه اظهار داشت: با تقویت مهارت های والدگری و افزایش آگاهی والدین در مورد چالش های دنیای دیجیتال، میتوان به بهبود وضعیت بهزیستی دیجیتال نوجوانان کمک کرد. نکته مهم دیگری که باید به آن دقت کنیم، نیاز نوجوانان به ایفای نقش و مسئولیت پذیری است. بعبارت دیگر، آنها نیاز دارند تا کنشگر باشند. مطالعات میدانی و تجربیات نشان داده اند که نوجوانانی که مسئولیت پذیری را تجربه می کنند و در حد توان خود و با نظارت والدین، در کارهای اجتماعی شرکت می کنند، کمتر بسمت انفعال کشیده می شوند. این امر بخصوص در حوزه مصرف محتوای فرهنگی تأثیرگذار است و می تواند به حفظ سلامت روانی آنها کمک نماید.
وی افزود: در گذشته، نوجوانان اغلب بعنوان موجوداتی نافرمان و مشکل آفرین دیده می شدند. اما امروزه، با پیشرفت علم روانشناسی، درک ما از نوجوانان تغییر کرده است. ما می دانیم نوجوانی دوره ای است که در آن تغییرات فیزیولوژیکی، روانی و اجتماعی زیادی رخ می دهد. نوجوانان در این دوره به دنبال کشف هویت خود هستند و نیازمند حمایت و راهنمایی والدین، معلمان و جامعه هستند.
نوجوانان در دنیای امروز با چالش های زیادی روبرو هستند
مجیدی اظهار داشت: نوجوانان در دنیای امروز با چالش های زیادی روبرو هستند. فشارهای تحصیلی، مقایسه با همسالان، دسترسی سهل به اطلاعات غلط در فضای مجازی، تنها بخشی از این چالش ها هستند. برای مقابله با این چالش ها، باید به نوجوانان کمک نماییم تا مهارت های لازم جهت زندگی را بیاموزند و به آنها فرصت دهیم تا در کارهای اجتماعی مشارکت کنند.
برای پیش گیری از بروز مشکلات رفتاری در نوجوانان، باید بر تقویت مهارت های زندگی در کودکان و نوجوانان، بهبود ارتباطات خانوادگی و ایجاد محیط های امن و حمایتی برای نوجوانان تمرکز کرد وی ادامه داد: والدین و معلمان باید نقش مهمی در پشتیبانی از نوجوانان ایفا کنند. ایجاد ارتباط مؤثر با نوجوانان، گوش دادن به مشکلات آنها و ایجاد محیطی امن و حمایتی در خانواده و مدرسه می تواند به آنها کمک نماید تا بر چالش های خود غلبه کنند و به پتانسیل های خود برسند. «استنلی هال» روانشناس معروف یکصد سال پیش دوره نوجوانی را دوره طوفان و فشار توصیف کرد در صورتیکه بعد از گذشت یک سده و با انجام پژوهش های گسترده و ظهور نگاههای جدید در روانشناسی، دیدگاه ها نسبت به دوره نوجوانی تغییر نمود و این دوره، به دوره طلایی برای رشد و شکوفایی تبدیل شد؛ شرط اثرگذاری بر نوجوان و رشد و شکوفایی او، آن است که اقتضائات، نیازها و خصوصیت های این دوره را بشناسیم و با مخاطب بتوانیم ارتباط بگیریم.
مدیر اندیشکده امید اظهار داشت: تجربه چندین ساله من در کار با نوجوانان این باور را در من تقویت کرده است که با سپردن مسئولیت به آنها و برقراری ارتباط مؤثر با آنها، می توانیم از چالش های این دوره، فرصت های ارزشمندی بسازیم؛ به عبارتی میتوان گفت، نوجوانی دوره ای است سرشار از فرصت ها. در رابطه با نوجوان، باید تلاش نماییم از نگاه او به پدیده ها نگاه نماییم تا احساس کند که درک می شود و زمینه های ارتباط مؤثر و باکیفیت برقرار شود.
مجیدی اظهار داشت: اگر می خواهیم هدایت هدفمند مصرف کالای فرهنگی را محقق نماییم، بعنوان والد یا معلم یا مسئول و سیاستگذار این حوزه، در وهله اول باید خودمان مصرف کننده کالای فرهنگی نوجوان باشیم؛ تا خودمان مصرف نکنیم، نمی توانیم با مخاطب ارتباط برقرار نماییم. تا کتابی را نخوانده باشیم، فیلم و انیمیشنی را مشاهده نکرده باشیم، نباید برای فرزندمان تهیه و عرضه نماییم. بعضاً محصولات خوبی در زمینه ادبیات و محتوای چند رسانه ای تولید می شود منتهی باید به تفاوت های فردی فرزندمان و نظام باورها و ارزش های خودمان دقت کنیم تا فرزند ما گرفتار صدمه نشود. ما باید بتوانیم بعد از مصرف محصول فرهنگی، با فرزندمان صحبت کنیم؛ ایجاد ادبیات مشترک و ارتباط مؤثر و باکیفیت با مخاطب با تجربه مشترک مصرف کالای فرهنگی به وجود می آید.
وی در ادامه اظهار داشت: وجود اندیشکده ها برای به روز نگه داشتن تصویر از نوجوانان و سبک زندگی آنها بسیار ضرورت دارد. این اندیشکده ها می توانند با بررسی دقیق محصولات فرهنگی، اطلاعات ارزشمندی را در اختیار تصمیم گیران قرار دهند. به این ترتیب، سیاست گذاران می توانند تصمیمات آگاهانه تری در زمینه تولید و توزیع محصولات فرهنگی برای نوجوانان اتخاذ کنند. گفت وگوهای تخصصی دراین خصوص می تواند به هدایت هدفمند مصرف کالای فرهنگی نوجوانان کمک نماید و از این طریق، آنها را بسمت انتخاب های سالم تر سوق دهد.
مدیر اندیشکده امید اظهار داشت: ما به این نوع مطالعات، که بر مبنای تجربیات شخصی افراد است، نمی توانیم اعتماد کامل داشته باشیم. اغلب اوقات، والدین تلاش می کنند تا فرزندان شان مشکلات و کمبودهایی را که خودشان در کودکی تجربه کرده اند، تجربه نکنند. مثلاً، اگر فردی در کودکی احساس کم توجهی کرده باشد، امکان دارد به فرزند خود توجه بیش از اندازه نشان دهد. اما آیا این رویکرد، تضمین کننده ی سلامت روان و رشد مطلوب کودک است؟
برخی نوجوانان با دسترسی محدود به منابع فرهنگی بزرگ شده اند
مجیدی اظهار داشت: نخستین گام اینست که والدین، فعالان و کنشگران و سیاست گذاران فرهنگی حوزه نوجوان، خودشان بعنوان مصرف کننده محصولات فرهنگی فعالانه عمل کنند. آنها باید بدانند که نوجوانان چه چیزهایی را مصرف می کنند و با چه نوع محتواهایی ارتباط برقرار می کنند. متأسفانه، بعضی از تصمیم گیران، سیاست های خویش را بر مبنای تجربیات شخصی و محدود خود با فرزندان شان تنظیم می کنند. این رویکرد، در تصمیم گیری منجر به خطا و سوگیری می شود، چونکه شرایط و نیازهای همه نوجوانان یکسان نیست. بعضی از نوجوانان در خانواده هایی با دسترسی محدود به منابع فرهنگی بزرگ شده اند، در صورتیکه برخی دیگر در خانواده هایی با دسترسی گسترده به این منابع زندگی می کنند. بنابراین، نمی توان بر مبنای تجربه یک گروه خاص، برای همه نوجوانان تصمیم گیری کرد.
وی اضافه کرد: جهت بررسی و تحلیل مشکلات کودکان و نوجوانان، نیازمند مطالعات جامع و دقیق هستیم. اینجاست که نقش اندیشکده ها پررنگ می شود. آنها با انجام پژوهش های گسترده و تحلیل داده ها، می توانند تصویر روشن تری از چالش ها و نیازهای این گروه سنی عرضه کنند. اتکا صرف به تجربیات شخصی، امکان دارد منجر به تصمیم گیری های نادرست و نادیده گرفتن بعضی از مشکلات اساسی شود.
این مدیر فرهنگی افزود: بعنوان مثال، اگر فرزندمان به سبب استفاده بیش از اندازه از کامپیوتر گرفتار درد کمر شود، امکان دارد تمرکزمان بر روی اصلاح وضعیت نشستن او باشد. اما آیا این تنها مشکلی است که فرزندمان با آن مواجه است؟ مطالعات جامع نشان می دهند که استفاده طولانی مدت از وسایل دیجیتال می تواند بر سلامت روان، روابط اجتماعی و حتی عملکرد تحصیلی نوجوانان تأثیرگذار باشد. بنابراین، برای عرضه راهکارهای مناسب، نیازمند نگاهی جامع و مبتنی بر شواهد هستیم. نهادهای تصمیم گیر باید به نتایج مطالعات اندیشکده ها توجه نمایند. بعنوان مثال، معاونت فرهنگی سازمان زیباسازی شهرداری تهران با طرح هایی مانند ایجاد هیأت های نوجوان کوشیده است تا به نوجوانان فرصت مشارکت و مسئولیت پذیری بدهد. این طرح ها باآنکه پرارزش هستند، اما برای شکل گیری هویت پایدار در نوجوانان کافی نیستند.
مجیدی اظهار داشت: هویت یابی فرایندی طولانی و پیچیده است که نیازمند ایجاد محیطی حمایتی و فرصت های مستمر برای رشد و یادگیری است. خانواده ها بعنوان نخستین و مهم ترین محیط اجتماعی نوجوانان، نقش اساسی در این فرایند دارند. برنامه های اجتماعی مانند موکب داری می توانند مکمل خوبی برای کارهای خانواده باشند، اما نمی توانند جایگزین نقش خانواده شوند. در واقع، موفقیت این برنامه ها به میزان آمادگی نوجوانان برای پذیرش مسئولیت بستگی دارد که این آمادگی در خانواده شکل می گیرد.
مشکلات رفتاری نوجوانان ریشه در تجربیات کودکی دارند
وی در ادامه این گفتگو اظهار داشت: نقش خانواده در شکل گیری هویت نوجوانان غیرقابل انکار است. خانواده نخستین و مهم ترین محیطی است که نوجوان در آن رشد می کند و ارزش ها، باورها و رفتارهای خویش را شکل می دهد. باآنکه مدرسه هم نقش مهمی در تربیت نوجوانان ایفا می کند، اما تاثیر خانواده بر روی فرزندان بسیار عمیق تر و پایدارتر است. مشکلات رفتاری که در دوران نوجوانی بروز می کنند، اغلب ریشه در تجربیات کودکی دارند. به همین دلیل، نمی توان با برنامه های کوتاه مدت، مشکلات رفتاری نوجوانان را به صورت کامل حل کرد. رابطه عاطفی بین معلم و دانش آموز می تواند به رشد شخصیتی نوجوان کمک نماید، اما این رابطه نمی تواند جایگزین نقش خانواده شود. علاوه بر خانواده و مدرسه، محیط اجتماعی هم بر شکل گیری هویت نوجوانان تأثیرگذار است. دوستان، همسالان و رسانه ها همچون عواملی هستند که می توانند بر رفتار و باورهای نوجوانان تاثیر بگذارند.
با تقویت مهارت های والدگری و افزایش آگاهی والدین در مورد چالش های دنیای دیجیتال، میتوان به بهبود وضعیت بهزیستی دیجیتال نوجوانان کمک کرد. نکته مهم دیگری که باید به آن دقت کنیم، نیاز نوجوانان به ایفای نقش و مسئولیت پذیری است. بعبارت دیگر، آنها نیاز دارند تا کنشگر باشند
مدیر اندیشکده امید اظهار داشت: برای پیش گیری از بروز مشکلات رفتاری در نوجوانان، باید بر تقویت مهارت های زندگی در کودکان و نوجوانان، بهبود ارتباطات خانوادگی و ایجاد محیط های امن و حمایتی برای نوجوانان تمرکز کرد. همچنین، استفاده صحیح و اصولی از رسانه های اجتماعی و اینترنت می تواند به رشد و توسعه نوجوانان کمک نماید. موافقم که خیلی از سازمان ها و نهادها هزینه ها و تلاشهای زیادی را صرف کارهای فرهنگی می کنند. این اقدام بسیار پسندیده است. اما به نظر من، در کنار این تلاشهای پرارزش نباید از هزینه و برنامه ریزی برای ارتقای آگاهی و مهارت های والدین غافل شد. والدین بعنوان نخستین و مهم ترین آموزگاران کودکان، نقش بسیار مهمی در شکل گیری شخصیت و هویت فرزندان خود دارند. بنابراین، آموزش مهارت های همسریابی و فرزندپروری به والدین، سرمایه گذاری بسیار ارزشمندی است. آموزش والدین باید فراتر از عرضه اطلاعات نظری باشد. والدین باید مهارت های عملی لازم برای تعامل مؤثر با فرزندان خویش را فرا بگیرند. پیشنهاد می کنم که سازمان ها و نهادهای فرهنگی، با همکاری متخصصان حوزه روانشناسی و تربیت کودک، برنامه های آموزشی متنوعی را برای والدین برگزار کنند. این برنامه ها می توانند شامل کارگاه های آموزشی، مشاوره های گروهی و عرضه مشاوره های فردی باشد.
صنعت انیمیشن هنوز با چالش های جدی مواجه است
مجیدی اظهار داشت: میتوان با بهره گیری از رسانه های اجتماعی و سایر ابزارهای ارتباطی، اطلاعات مفید و کاربردی در زمینه تربیت فرزند را در اختیار والدین قرار داد. به صورت خلاصه، سرمایه گذاری در آموزش والدین، یکی از مؤثرترین راه ها برای بهبود وضعیت کودکان و نوجوانان است. صنعت انیمیشن در ایران با وجود پتانسیل های فراوان، هنوز با چالش های جدی روبرو است. باآنکه در سالهای اخیر شاهد تولید چندین انیمیشن سینمایی مانند «پسر دلفینی»، «لوپتو»، «ببعی قهرمان» و … بوده ایم، اما این آثار هرچند از نظر کیفیت به انیمیشن های خارجی نزدیک شده اما از نظر کمیت بسیار فاصله دارد. تعداد تولیدات ما کم است و از سوی دیگر، انیمیشن های ساخته شده با مخاطب کودک ساخته شده و در سالهای اخیر انیمیشن برای نوجوان نداریم.
وی اضافه کرد: یکی از علل اصلی این تفاوت، عدم توجه کافی به نیازهای مخاطب و استفاده از فناوری های روز دنیا است. بعنوان مثال، موفقیت انیمیشن هایی مانند «Inside out۲» نشان میدهد که با شناخت دقیق مخاطب و نیازهای او، میتوان به آثار پربیننده و ماندگاری دست یافت. علاوه بر این، ضعف در سرمایه گذاری کافی و نیروی انسانی متخصص هم از دیگر چالش های پیش روی صنعت انیمیشن ایران است. برای تولید انیمیشن های با کیفیت، احتیاج به سرمایه گذاری های بلندمدت و پایدار می باشد. همچنین، تربیت نیروهای متخصص در زمینه های مختلف انیمیشن، همچون طراحی شخصیت، انیمیشن سازی، و صداگذاری، از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ مهم تر از تربیت نیروی فنی، تربیت فیلم نامه نویس برای تولید مضمون و مفهوم انیمیشن است که هر چه در این بخش سرمایه گذاری نماییم، اثرگذاری بهتری خواهیم داشت.
مدیر اندیشکده امید در انتها اظهار داشت: خیلی از انیماتورهای توانمند و جوان را داریم که برای خارج از کشور محصول تولید می کنند، ضعف در شناسایی افراد توانمند دراین خصوص و سازماندهی آنان و پشتیبانی از هسته های نوپا از دیگر چالش های این حوزه است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب