جواهری مطرح كرد؛
مصرف کالای فرهنگی تغذیه روانی نوجوانان است
لباس دونی: لباس دونی: یک روانشناس می گوید مصرف کالای فرهنگی در حقیقت نوعی تغذیه روانی است و همانطور که والدین به تغذیه فیزیکی فرزندان خود اهمیت می دهند، باید به تغذیه روانی آنها نیز توجه نمایند.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ زینب رازدشت: موضوعات در رابطه با کودک و نوجوان، همیشه از مسائل مهمی است که مد نظر تصمیم گیران، تصمیم سازان و فاکتورهای مهم اجرائی امور در کشور بوده است. دست یابی به نتایج مختلف در عرصه های دارای اهمیتی هم چون کودک و نوجوان، نیازمند دسترسی به داده هایی است که برمبنای جستجوهای پژوهشی دراین خصوص صورت گرفته باشد. از همین روی، وجود موضوعات این چنینی در جامعه، ضرورت وجود نهادهای پژوهشی را توجیه می کند.
اندیشکده امید، که در بستر مرکز امید (حوزه هنری کودک و نوجوان) تشکیل شده است. یکی از همین نهادهاست. به همین بهانه نشستی را به مناسبت فرارسیدن هفته نوجوان، با هدف بررسی چالش ها و فرصت های پیش روی نوجوانان با حضور مجید مجیدی مدیر اندیشکده امید و عباس جواهری، دانش آموخته روانشناسی و از محققان این اندیشکده در خبرگزاری مهر برگزار کردیم.
آن چه در ادامه می آید، مشروح گزارش این جلسه است؛
مجید مجیدی مدیر اندیشکده امید (حوزه هنری کودک و نوجوان)، اظهار داشت: خانواده فرهنگ و هنر امید، با هدف ایجاد فضایی برای رشد و شکوفایی نوجوانان، کارهای متنوعی را در عرصه های مختلف همچون پژوهش، نوآوری و تولید محتوا انجام می دهد و ما در اندیشکده امید، به بررسی مسائل نوجوانان به عنوان یکی از ارکان این خانواده و ارائه راهکارهای مبتکرانه می پردازیم.
وی اضافه کرد: در این جلسه، تلاش بر آنست تا انواع چالش های پیش روی نوجوان، نقش رسانه ها در ایجاد شخصیت نوجوان و راهکارهای استفاده از ظرفیتهای نوجوانان را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد. با هم بدنبال یافتن پاسخ این سوالات خواهیم بود و امیدواریم که این جلسه، آغازگر همکاریهای گسترده تری در عرصه نوجوانان باشد.
مجیدی اظهار داشت: اندیشکده امید از نهادهای مهم و مؤثری است که با هدف تصمیم سازی برای نهادهای متولی فرهنگی در عرصه نوجوانی و در امتداد مصرف آگاهانه و فعالانه نوجوانان، به عنوان یک مرکز پژوهشی نوآور در عرصه کودک و نوجوان فعالیت می کند. ما با بهره گیری از روش های پژوهشی نوین و مشارکت فعال نوجوانان، تلاش می نماییم تا به درک عمیق تری از دنیای پیچیده آنها نائل شویم.
مدیر اندیشکده امید، روانشناسی نوجوانان، مصرف کالای فرهنگی پیرامون ادبیات، فیلم و سریال، انیمیشن، موسیقی و بازی را همچون مهم ترین حوزه های پژوهشی این اندیشکده برشمرد و اظهار داشت: پژوهش های این مرکز، بدنبال پاسخ به سوالاتی مانند چگونگی ایجاد هویت نوجوانان در دنیای دیجیتال، تأثیر شبکه های اجتماعی بر رفتار نوجوانان، و راهکارهای ارتقای سلامت روان نوجوانان است. ما معتقدیم که با انجام پژوهش های کاربردی و ارائه پیشنهادات سیاستی مبتنی بر شواهد، می توانیم به تصمیم گیران کمک نماییم تا تصمیمات بهتری برای بهبود وضعیت نوجوانان اتخاذ کنند.
تمرکز اصلی، بر الگوهای مصرف فرهنگی نوجوانان
وی اضافه کرد: امروز، اندیشکده های دیگری نیز وجود دارند که غالباً در عرصه های تعلیم و تربیت، انرژی، اقتصاد و صنایع خاص شکل می گیرند. بر طبق رصد انجام شده، اندیشکده امید، تنها اندیشکده فعالی است که بطور تخصصی در عرصه کودک و نوجوان فعالیت می کند؛ چونکه تمرکز اصلی ما بر روی الگوهای مصرف فرهنگی نوجوانان است و این موضوع، سؤالی است که امروزه خیلی از نهادها، سازمان ها، مدارس و خانواده ها با آن مواجهند.
این مقام مسئول اظهار داشت: مصرف کالای فرهنگی از اصطلاحاتی است که در سالهای اخیر وارد ادبیات پژوهشی شده است و این اصطلاح به تمام کالاهایی اطلاق می شود که برای کارهای فرهنگی مورد استفاده قرار می گیرند. موسیقی، ادبیات، کتاب، بازی های کامپیوتری، انیمیشن، فیلم، سریال و تئاتر همه و همه در این دسته قرار می گیرند و نوجوانان، به علت فراغت بیشتر و نیاز به سرگرمی، بیشترین میزان مصرف را در این زمینه ها دارند.
مجیدی اظهار داشت: آمارها نشان می دهند که نوجوانان ۱۵ تا ۲۵ ساله بیشترین میزان مطالعه کتاب های غیر درسی را نسبت به سایر گروههای سنی دارند. اندیشکده امید با تعریف چهار ماموریت اصلی، یعنی آگاهی بخشی، روندپژوهی، ذائقه شناسی و تصمیم سازی، بدنبال ایجاد بسته های سیاستی بمنظور تصمیم سازی در عرصه مصرف فرهنگی نوجوانان است و ما با بهره گیری از روش های پژوهشی نوین و داده های دقیق، بدنبال شناخت عمیق از الگوهای مصرف نوجوانان هستیم.
برخی از تصمیم گیران درک کافی از نیازها و علایق نوجوانان ندارند
وی پرسشنامه، مصاحبه، و تحلیل محتوا را همچون ابزارهای پژوهشی این اندیشکده برشمرد و اظهار داشت: هدف این مرکز از انجام این پژوهش ها، ارائه پیشنهاداتی به سیاست گذاران برای تدوین سیاست های فرهنگی متناسب با نیازهای نوجوانان و پشتیبانی از تولیدات فرهنگی با کیفیت است. متأسفانه، تعدادی از تصمیم گیران و سیاستگذاران در عرصه نوجوان، از درک کافی از نیازها و علایق آنها برخوردار نیستند.
مدیر اندیشکده امید، ضمن ابراز تأسف از این امر که باتوجه به تولیدات فرهنگی متنوع و جذاب برای نوجوانان در سایر کشورها، تولیدات داخلی بعضاً پاسخگوی نیازهای این گروه سنی و نبوده و یا به درستی توزیع و معرفی نمی گردد، اظهار داشت: ما معتقدیم که نوجوانان باید به عنوان بازیگران اصلی در این پروسه مشارکت داشته باشند و نظرات و پیشنهادات آنها باید در تصمیم گیری ها لحاظ شود.
داستان گویی قدرتمندترین ابزار برای ارتباط با نوجوانان است
مجیدی اظهار داشت: امروز برای همراه کردن مخاطب، یک محصول باید از کیفیت بالا برخوردار باشد و بتواند نیازهای او را برآورده کند. در عرصه کتاب، داستان گویی قدرتمندترین ابزار برای ارتباط با نوجوانان است و می تواند آنها را به دنیای کتاب ها بکشاندو یکی از دلیلهای پرطرفداری کتاب های ترجمه، شخصیت پردازی و عناصر داستانی قوی است، این در شرایطی است که در کتاب های تالیفی نوجوان در نسبت با فراوانی تولید آن، نوآوری و خلاقیت در انتخاب موضوع و یا شخصیت پردازی را ملاحظه نمی نماییم.
وی افزود: دلیلهای این مساله را می توان در عوامل مختلفی همچون زبان پیچیده، موضوعات تکراری و عدم توجه کافی به عناصر جذاب داستان جستجو کرد. علاوه بر این، شبکه های اجتماعی نیز نقش برجسته ی در معرفی کتاب ها به نوجوانان و ایجاد ترجیحات آنها دارند. برای افزایش سرانه مطالعه در بین نوجوانان، باید به نیازها و علایق آنها توجه کرده و کتاب هایی تولید نماییم که بتوانند با آنها ارتباط برقرار کنند.
مجیدی اظهار داشت: دست یابی به این امر مستلزم شناخت عمیق از دنیای نوجوانان و استفاده از زبان ساده و روان، داستان های جذاب و موضوعات متنوع است. نخستین گام برای تأثیرگذاری بر رفتارهای فرهنگی نوجوانان، شناخت عمیق از نیازها، علایق و الگوهای مصرف آنها است و به این علت، ما در اندیشکده امید، بر روی آگاهی بخشی و ایجاد حساسیت نسبت به این مساله تمرکز کرده ایم چونکه حساسیت آفرینی به ما کمک می نماید که با درک بهتر شرایط موجود، مجموعه ها و نهادهای متولی همگرا شده و اقدامات مؤثر و هدفمندی را برای تغییر این شرایط طراحی نمایند.
مدیر اندیشکده امید اظهار داشت: مطالعه پژوهش های طولی و یا مطالعه تغییرات از مهم ترین راهبردهای کلیدی این اندیشکده است و این تحقیقات در یک دوره زمانی به آنان این امکان را می دهند تا تغییرات در رفتارها و الگوهای مصرف نوجوانان را در طول زمان بررسی نمایند. ما می توانیم بر طبق این یافته ها، برنامه های خودرا بروزرسانی کنیم؛ بعنوان مثال، با همکاری دکتر جواهری، روانشناس پژوهشی را آغاز نموده ایم که حدود سه سال به طول انجامید.
وی افزود: این پژوهش تحت عنوان مرور نظام مند پژوهش های نوجوان و سلامت روان است. در وهله اول از پایگاه های علمی داخلی حدود ۳۰۰۰ مقاله با کلید واژه نوجوان استخراج شد و بعد از انجام بررسی های کارشناسی بر طبق پروتکل ها و راهبردهای جستجو در نهایت حدود ۷۰۰ مقاله مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.
جواهری: زمانی که نوجوان احساس کند می تواند به والدین خود اعتماد کند و درباره ی مسائل مختلف با آنها صحبت کند، کمتر در معرض لطمه های فضای مجازی قرار می گیرد مجیدی اظهار داشت: نتایج این تحقیقات نه فقط به محققان این اندیشکده کمک می نماید تا درک عمیق تری از نوجوانان پیدا کنند، بلکه این داده ها، به ما این امکان را می دهد تا برنامه های آموزشی و فرهنگی مؤثرتری را طراحی نماییم و همچنین، این نتایج می توانند به عنوان یک منبع معتبر برای سیاست گذاران، تصمیم گیران، محققان و اساتید مورد استفاده قرار گیرد.
این مقام مسئول اظهار داشت: مرکز امید، معتقد می باشد گفتگو و مصاحبه پیرامون مصرف کالای فرهنگی با نوجوانان یکی از روش هایی که می تواند شناخت دقیق تر و عمیق تری از نوجوان را ارائه کند؛ دکتر عباس جواهری، از اعضاء تیم محققان این اندیشکده، روانشناسی است که تحصیلات تکمیلی خودرا در آمریکا گذرانده و چند سالی است به ایران بازگشته و ضمن عضویت در هیات علمی دانشگاه تهران، مشغول تدریس در دانشگاه، پژوهش پیرامون مسائل روانشناختی نوجوانان و درمانگری است.
وی ضمن ابراز خرسندی از این امر که با تشکیل این اندیشکده، گامی باارزش و نظام مند در راستای شناسایی مقالات حوزه نوجوان برداشته شده است، اظهار داشت: با شناسایی حدود ۷۰۰ مقاله، حالا می توانیم بصورت نظام مند به بررسی و تحلیل این تحقیقات بپردازیم و خروجی این پژوهش می تواند برای فعالان، کنشگران، تصمیم گیران و سیاست گذاران به عنوان یک راهنمای روشن جهت بهبود وضعیت دانش آموزان و نوجوانان کشورمان عمل کند.
انتشار کتاب پژوهش های حوزه نوجوان با عنوان «نوجوان ایرانی»
در ادامه عباس جواهری از محققان اندیشکده امید اظهار داشت: امروز اندیشکده، پروژه مرور سیستماتیک مقالات در رابطه با نوجوان را آغاز نموده و هم اکنون در مرحله ویراستاری نهایی این مجموعه است و نتیجه در قالب یک کتاب منتشر خواهد شد. این کتاب به ۹ فصل تقسیم شده است که هر فصل به یکی از محورهای لطمه شناسی نوجوان، سلامت جسمانی، بهزیستی دیجیتال، تربیت جنسی، توانمندسازی نوجوان، جامعه و نوجوان، خانواده و نوجوان، کرونا و نوجوان و مدرسه و نوجوان اختصاص دارد.
وی ضمن ابراز تأسف از این امر که بحران کرونا تأثیر قابل توجهی بر نوجوانان داشته است، اظهار داشت: به همین دلیل، بخشی مجزا در این مجموعه به بررسی این مساله اختصاص یافته است. علت اصلی انجام این پژوهش، نیاز به بررسی جامع پژوهش های موجود در عرصه نوجوانان در کشور بود.
جواهری اظهار داشت: نوجوانان به عنوان سرمایه های اصلی کشور، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشند. آینده کشور در گرو شکوفایی و تربیت صحیح نوجوانان است و باید اظهار داشت که این پژوهش با هدف شناسایی فرصت ها و چالش های موجود در عرصه نوجوانان و ارائه راهکارهای مناسب برای بهبود وضعیت آنها انجام شده است.
این پژوهشگر اندیشکده امید اظهار داشت: عنوان این پژوهش «نوجوان ایرانی» انتخاب شده است که بیان کننده پژوهش های انجام شده و ترسیم تصویر نوجوانان از نظر محققان و جامعه دانشگاهی است. نتایج این پژوهش به زودی در قالب کتابی منتشر خواهد شد.
بررسی ۷۰۰ مقاله در رابطه با نوجوانان از دهه ۷۰ تا خرداد ۱۴۰۲
این روانشناس فعال در عرصه کودک و نوجوان، با اشاره به این نکته که حدود ۷۰۰ مقاله در رابطه با نوجوانان از دهه ۷۰ تا خرداد ۱۴۰۲ که در قالب نشریات علمی پژوهشی انتشار یافته اند، در این اندیشکده مورد بررسی قرار گرفته است، اظهار داشت: این پژوهش می تواند به محققان، اساتید و فعالان حوزه نوجوان کمک شایانی کند که با شناخت دقیق تر از وضع موجود، پژوهش های آتی را در امتداد پاسخ به نیازها و مسائل دوره نوجوانی انجام دهند.
جواهری ارائه یک نمای کلی از پژوهش های انجام شده در عرصه نوجوانان در کشور را یکی از دستاوردهای مهم این پژوهش، دانست و اضافه کرد: این نمای کلی کمک می نماید تا نقاط قوت و ضعف پژوهش های گذشته را شناسایی کرده و نیازهای پژوهشی آینده را بهتر درک کنند. این پژوهش می تواند به سیاست گذاران کمک نماید تا تصمیمات بهتر و کارآمدتری برای بهبود وضعیت نوجوانان اتخاذ کنند.
وی اضافه کرد: مسائلی که نوجوانان امروز با آن دست وپنجه نرم می کنند، مسائلی پیچیده و چند وجهی است و این مسائل، به ندرت در محدوده یک رشته علمی خاص قرار می گیرند. بعنوان مثال، مسأله مصرف کالای فرهنگی توسط نوجوانان، هم جنبه های روان شناختی دارد (مانند تأثیر بر سلامت روان)، هم جنبه های اجتماعی (مانند تأثیر همسالان) و هم جنبه های فرهنگی (مانند ارزش های حاکم بر جامعه).
این روانشناس اظهار داشت: ماهیت بین رشته ای این مسائل یکی از دلیلهای عدم تطابق بین تحقیقات و واقعیت زندگی نوجوانان است. بعبارت دیگر، برای درک کامل مشکلات نوجوانان، نیاز به نگاهی جامع و تلفیقی از رشته های مختلف مانند روانشناسی، جامعه شناسی، علوم تربیتی، و حتی فناوری اطلاعات است؛ اما اغلب تحقیقات در یک رشته خاص متمرکز می شوند و به این علت، نمی توانند تصویر کاملی از مشکلات نوجوانان عرضه کنند.
این پژوهشگر حوزه نوجوانان اظهار داشت: چند رشته ای بودن مسائل نوجوانان نیازمند نگاهی چند رشته ای در پژوهش است و محققان مختلف باید با همکاری یکدیگر به بررسی این مسائل بپردازند و از دانش و ابزارهای رشته های مختلف بهره گیرند. این امر خصوصاً در مورد مطالبی مانند تأثیر فناوری بر نوجوانان اهمیت دارد، برای اینکه نوجوانان در دنیایی زندگی می کنند که فناوری نقش بسیار پررنگی در آن ایفا می کند.
وی ضمن ابراز تأسف از این امر که امروز، پژوهش های موجود در عرصه نوجوانان اغلب تصویری ناقص و جزئی از واقعیت زندگی نوجوانان ارائه می دهند، اضافه کرد: برای بهبود این وضعیت، نیاز به سرمایه گذاری بیشتر در پژوهش های بین رشته ای و همین طور ایجاد همکاری بیشتر بین محققان مختلف است.
جواهری، ضمن ابراز امیدواری دراین خصوص که این کتاب بتواند به پر کردن خلاهای پژوهشی در عرصه نوجوانان کمک نماید، افزود: برای تحقق این هدف، نیازمند همکاری و هم افزایی بین محققان این حوزه هستیم و معتقدیم که با همکاری یکدیگر می توانیم به درک بهتر چالش ها و فرصت های پیش روی نوجوانان نائل شویم و راهکارهای مناسبی برای آنها ارائه دهیم.
وی با تکیه بر این امر که حوزه تخصصی او تدریس و پژوهش است، اظهار داشت: به جرأت می توانم بگویم که دراین خصوص با چالش های جدی مواجه هستیم. یک سوال مهم دراین خصوص مطرح می شود و آن هم این است که منظور از «کاربرد» در هر بستری چیست؟ به عنوان مثال، در عرصه درمان و روان درمانی، هدف از کاربرد یک روش درمانی، حل مشکل بیمار است. اما در عرصه های دیگر، ممکنست مفهوم کاربرد متفاوت باشد.
جواهری اظهار داشت: باید به این نکته توجه کرد که مفهوم کاربرد در هر زمینه و باتوجه به هدف آن متفاوت می باشد، به عنوان مثال، کاربرد یک نرم افزار آموزشی، تسهیل پروسه یادگیری است، یا کاربرد یک سیاست گذاری جدید، بهبود وضعیت اجتماعی یک گروه خاص است. بنابراین، برای تعیین کاربرد یک پژوهش یا یک برنامه، باید ابتدا هدف آنرا مشخص نماییم.
این روانشناس حوزه کودک و نوجوان، با اذعان به این که کاربرد این کتاب در عرصه نوجوانان بسیار متنوع است، اظهار داشت: هدف اصلی این کتاب، ارائه یک تصویر کلی از پژوهش های انجام شده در سالهای اخیر و ترسیم مسیری روشن برای پژوهش های آتی بوده است و باید اظهار داشت که بعبارت دیگر، این پژوهش مانند یک نقشه راه عمل می کند و به ما نشان میدهد که در عرصه نوجوانان، چه پژوهش هایی انجام شده، چه خلاهایی وجود دارد و در آینده به چه پژوهش هایی نیاز داریم.
وی راهبری پژوهش های آینده را از مهم ترین کاربردهای این پژوهش دانست و اظهار داشت: با مطالعه این پژوهش، محققان می توانند حوزه هایی را که کمتر مورد توجه قرار گرفته اند، شناسایی کنند و پژوهش های خودرا در آن جهت متمرکز کنند. این پژوهش می تواند به محققان کمک نماید تا از تکرار پژوهش های قبلی جلوگیری نمایند و منابع خودرا بصورت مؤثرتر به کار گیرند.
جواهری اظهار داشت: این کتاب علاوه بر شناسایی خلاهای پژوهشی، نشان میدهد که کدام راه حل ها و روش ها برای مقابله با مشکلات نوجوانان مؤثرتر هستند. به عنوان مثال، این کتاب ممکنست به ما بگوید که درمان یک اختلال خاص در نوجوانان، ازطریق یک پروتکل خاص تجربه شده است و می تواند راهنمای مشاوران و روانشناسان باشد؛ همین طور می توان به برنامه های آموزشی ای که به بهبود مهارت های دیجیتال نوجوانان کمک می نماید، اطلاع یافت.
این پژوهشگر حوزه کودک و نوجوان اظهار داشت: این کتاب یک مرور کلی بر پژوهش های انجام شده است و وارد جزییات نمی گردد. با این وجود، این کتاب می تواند به عنوان یک راهنمای اولیه برای والدین، معلمان، محققان و سیاست گذاران عمل کند و آنها را به سوی مطالعات دقیق تر هدایت کند.
مجیدی: آمارها نشان می دهند که نوجوانان ۱۵ تا ۲۵ ساله بیشترین میزان مطالعه کتاب های غیر درسی را نسبت به سایر گروههای سنی دارند. اندیشکده امید با تعریف چهار ماموریت اصلی، یعنی آگاهی بخشی، روندپژوهی، ذائقه شناسی و تصمیم سازی، بدنبال ایجاد بسته های سیاستی بمنظور تصمیم سازی در عرصه مصرف فرهنگی نوجوانان است جواهری، ارائه یک نقشه راه برای پژوهش های آینده و همین طور ارائه راهکارهای عملی برای بهبود وضعیت نوجوانان را از مهم ترین کاربردهای این کتاب، است، اظهار داشت: با مطالعه این کتاب، می توانیم به سوالاتی مانند «کدام مشکلات نوجوانان بیشترین اهمیت را دارند؟» و «چگونه می توانیم به بهترین نحو به نوجوانان کمک کنیم؟» پاسخ دهیم و با این وجود، باید توجه داشت که این کتاب به تنهایی نمی تواند تمام پاسخ ها را به سوالات ما بدهد، چونکه برای درک عمیق تر مشکلات نوجوانان و ارائه راهکارهای موثر، نیاز به پژوهش های بیشتر و تخصصی تر داریم.
وی اضافه کرد: مسائل در رابطه با نوجوانان، همچون سلامت جسمانی و روانی، خانواده، مدرسه، و توانمندسازی، را همچون مسائلی برشمرده که همگی از اهمیت یکسانی برخوردار می باشند. با این وجود، در سالهای اخیر، بحث بهزیستی دیجیتال نوجوانان به عنوان یک موضوع کلیدی مطرح گردیده است.
جواهری اظهار داشت: هنگامی که از مصرف کالای فرهنگی صحبت می نماییم، در حقیقت به صورتی تغذیه روانی اشاره داریم. همانطور که والدین به تغذیه فیزیکی فرزندان خود اهمیت می دهند و تلاش می کنند آنها را با غذاهای سالم تغذیه کنند، باید به تغذیه روانی آنها نیز توجه نمایند.
این پژوهشگر اندیشکده امید اظهار داشت: آن چه نوجوانان می بینند، می خوانند و گوش می دهند، بطور مستقیم بر سلامت روان، روابط اجتماعی و ایجاد ارزش ها و باورهای آنها تأثیر می گذارد. بعبارت دیگر، همانطور که تغذیه ناسالم می تواند به بیماریهای جسمی منجر شود، مصرف محتوای نامناسب نیز می تواند به مشکلات روانی و اجتماعی در نوجوانان دامن بزند؛ بنابراین، توجه به بهزیستی دیجیتال نوجوانان به اندازه توجه به سلامت جسمانی آنها اهمیت دارد.
وی اضافه کرد: در گذشته، نظارت بر مصرف محتوای فرهنگی توسط نوجوانان بسیار ساده تر بوده است. در گذشته، دامنه دسترسی به محتواها، محدودتر بود و والدین به آسانی می توانستند بر آن چه فرزندان شان می دیدند و می خواندند نظارت کنند، اما با ظهور تکنولوژیهای جدید مانند اینترنت و افزایش سرعت تولید و انتشار محتوا، این نظارت بسیار دشوار شده است.
جواهری اظهار داشت: حالا، هر فردی در هر کجای دنیا می تواند به آسانی محتوا تولید نماید و آنرا در فضای مجازی منتشر کند. این امر سبب شده است که نوجوانان به حجم عظیمی از محتوا باکیفیت های مختلف دسترسی داشته باشند و والدین قادر به کنترل کامل این دسترسی نباشند و باید پذیرفت که کمبود سواد رسانه ای در والدین و نوجوانان نیز بر پیچیدگی این مسأله افزوده است.
این پژوهشگر حوزه کودک و نوجوان اظهار داشت: امروزه، خیلی از خانواده ها با چالش های جدی در حوزه بهزیستی دیجیتال فرزندان خود مواجهند. امروزه، خردسالان از سنین خیلی کم با تلفن همراه آشنا می شوند و به مرور زمان به آن وابسته می شوند و والدین نیز اغلب نمی دانند چگونه می توانند استفاده فرزندان خود از فضای مجازی را مدیریت کنند حال ان که این وضعیت، سلامت روان، روابط اجتماعی و حتی عملکرد تحصیلی نوجوانان را تحت تأثیر قرار می دهد.
نوجوانی که ارتباط خوبی با والدین دارد، از خیلی از لطمه ها در امان است
وی اضافه کرد: امروز، بهزیستی دیجیتال نوجوانان، تأثیری عمیق بر ابعاد مختلف زندگی آنها همچون سلامت روان، روابط اجتماعی و تحصیلی دارد. دسترسی گسترده به اطلاعات بوسیله تلفن همراه، کامپیوتر و شبکه های اجتماعی، فرصت های بی نظیری را برای نوجوانان فراهم می کند؛ با این وجود، باید پذیرفت که استفاده ناصحیح از این فنآوری ها می تواند عواقب جدی به همراه داشته باشد.
جواهری اظهار داشت: والدین و مربیان همچون مهم ترین افرادی هستند که نقش مهمی در ارتقای بهزیستی دیجیتال نوجوانان ایفا می کنند و ایجاد یک گفت و گوی باز و صادقانه با نوجوانان درباره ی استفاده از فضای مجازی، آموزش مهارت های لازم جهت استفاده ایمن و آگاهانه از این فضا و همین طور نظارت منطقی بر کارهای آنلاین آنها، همچون اقداماتی است که می تواند به بهبود وضعیت کمک نماید. این ها مطالبی هستند که هر یک به نوبه خود حائز اهمیت اند، اما در کنار آنها، شاید مهم ترین عامل، ارتباط والدین با نوجوان و برقراری ارتباط های خانوادگی سالم، گرم و سازنده باشد و یا بعبارت دیگر، نوجوانی که ارتباط خوبی با والدین خود دارد، از خیلی از لطمه ها در امان خواهد ماند. مسئولیت برقراری این ارتباط خوب، عمدتا بر عهده والدین است.
وی اضافه کرد: گویی امروز، درحال ایجاد نوعی «حاشیه امنیت» برای نوجوانان هستیم. زمانی که نوجوان ارتباط خوبی با پدر و مادرش دارد، وقتی که می تواند آزادانه با آنها صحبت کند و نظرات خودرا بیان کند، وقتی که شفافیت در روابط آنها وجود دارد و زمانی که اوقات خوشی را باکیفیت بالا در کنار هم می گذرانند، در حقیقت یک لایه حفاظتی قوی پیرامون او به وجود آورده اند و این حفاظ می تواند نوجوان را در مقابل چالش های گوناگون دنیای امروز محافظت کند.
جواهری اظهار داشت: امروز، علاوه بر این، همسالان نیز تأثیر قابل توجهی بر رفتارهای آنلاین نوجوانان دارند. تقویت مهارت های اجتماعی نوجوانان و تشویق آنها به ایجاد روابط سالم با دوستان، می تواند به آنها کمک نماید تا انتخاب های بهتری در فضای مجازی داشته باشند.
این دانش آموخته روانشناسی، ایجاد یک پیوند عاطفی قوی با والدین را یکی از مهم ترین عوامل در حفظ بهزیستی دیجیتال نوجوانان برشمرد و اظهار داشت: زمانی که نوجوان احساس کند می تواند به والدین خود اعتماد کند و درباره ی مسائل مختلف با آنها صحبت کند، کمتر در معرض لطمه های فضای مجازی قرار می گیرد. این ارتباط صمیمانه، همچون یک شبکه حمایتی قوی، نوجوان را در مقابل چالش های دنیای دیجیتال محافظت می کند و والدین می توانند با بوجودآوردن فضایی امن برای گفتگو، گوش دادن فعال به صحبت های نوجوان و نشان دادن حمایت بی قید و شرط خود، به تقویت این پیوند کمک کنند.
وی در آخر اظهار داشت: آموزش مهارت های دیجیتال به نوجوانان و کمک به آنها برای تشخیص اطلاعات درست از نادرست، از دیگر اقدامات مهم برای حفظ بهزیستی دیجیتال آنها است. علاوه بر ایجاد ارتباط صمیمانه، کیفیت زمانی که والدین و نوجوانان با هم می گذرانند نیز بسیار اهمیت دارد و معتقدم که انجام کارهای مشترک، گفتگوهای صمیمانه و نشان دادن علاقه به علایق نوجوان، می تواند به تقویت این پیوند کمک نماید.
منبع: لباس دونی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب