صلح حلقه ای گمشده و سکه ای کم یاب
به گزارش لباس دونی، اصفهان وقوع جنگ های مختلف و پی درپی در جهان و بخصوص در خاورمیانه، منجر به مطالعه پیوسته و عمیق جنگ و مسائل نظامی شده است؛ غافل از این که نیاز مبرم ساکنان این کره خاکی، دسترسی به صلح و هم زیستی مسالمت آمیز است.
سید کمال الدین موسوی، استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه کاشان، که بتازگی باتوجه به نیاز جامعه به مطالعات صلح، کتاب «صلح؛ حلقه گمشده» را تألیف کرده است، به ایسنا اظهار داشت: در سال ۱۳۹۷، تدریس درسی در مورد صلح را به دانشگاه پیشنهاد دادیم. درنهایت این پیشنهاد مورد تصویب قرار گرفت و اجرائی شد. حالا این کتاب به عنوان منبع تدریس این واحد، تألیف و توسط نشر آرما منتشر گردید. در سایر دانشگاه ها چنین واحد درسی تعریف نشده است.
او با بیان به این که پس از جنگ تحمیلی در رشته جامعه شناسی، درسی الزامی با عنوان جامعه شناسی جنگ و نیروهای نظامی تدریس می شود، اضافه کرد: در این فضا، خلاء وجود درسی با موضوع صلح احساس می شد. طرح درس با موضوع صلح، مقدمات و ملزومات آن، خصوصاً با عنایت به این که نیاز زمانه ماست، لازم به نظر می رسید.
این عضو هیئت علمی دانشگاه کاشان، نیاز به برقراری صلح در میان ساکنان زمین و مطالعات مربوط به آنرا ضروری تر از نیاز به جنگ و مطالعات آن دانست و بیان کرد: به همین جهت ایده ارائه درس جدید با موضوع صلح، در مطالعات تخصصی جامعه شناسی مطرح و سرفصل هایی برای آن تدوین شد. این ایده تحت نظر داوری های تخصصی، مورد تصویب قرار گرفت و عملیاتی شد.
موسوی با اشاره به سبب انتخاب عنوان «صلح؛ حلقه گمشده» برای کتابش اشاره کرد: عنوان کتاب، برآمده از ایده اولیه این کتاب در خصوص نیاز به صلح در وضعیت حاضر برای خیلی از کشورهاست. ما در جهانی زندگی می نماییم که روابط خیلی از جوامع با یکدیگر، روابط میان قومی، میان دینی، میان نژادی و غیره، به علل مختلف در وضعیت خوبی نیستند و ما شاهد تنش های گوناگونی هستیم که انسان ها از یکدیگر دورتر می کنند. در چنین شرایطی نیاز به صلح یکی از اولویت هاست.
او صلح را به حلقه وصلی میان انسان ها تشبیه کرد و اظهار داشت: حلقه صلح می توانست انسان ها را با یکدیگر همدل و متصل کند اما حالا ناپدید شده است. این حلقه ضعیف یا بریده شده و انسان ها را با مشکلات و تنش های گوناگون، تنفر و انتقام و جنگ جویی تنها گذاشته است. این موارد در سرتاسر جهان روز به روز درحال گسترش اند.
این مدرس دانشگاه در مورد پروسه تدوین کتاب «صلح؛ حلقه گمشده» اشاره کرد: وقتی تدریس این واحد درسی شروع شد، فصل های آن توسعه یافت و در قالب جزوه های درسی ارائه شد. به مرور مباحث توسعه و تنوع بیشتری یافتند و در نهایت در یک مجموعه ای گردآوری شدند. این کتاب حاصل همان مجموعه ای است که به عنوان مباحث درسی و در کلاس تدریس می شد.
باید توجه داشت که موضوع صلح میان رشته ای است
موسوی با اشاره به مباحث فصل اول کتابش بیان کرد: ابتدای کتاب با طرح موارد کلیدی در رابطه با صلح آغاز می شود. فصل یک، به آشنایی با مفاهیم در رابطه با موضوع اختصاص یافته است. در این بخش به مفاهیمی چون خشونت و جنگ، صلح، انواع صلح و فاکتورهای صلح، پرداخته ایم.
او با اشاره به این که در فصل دوم کتاب «صلح؛ حلقه گمشده» بحث های آماری ارائه شده است، اشاره کرد: این فصل به ارائه چشم اندازی از وضعیت صلح در کشورهای جهان برمبنای گزارشات سازمان های بین المللی صلح پرداخته است. این سازمان ها هرسال گزارش هایی را برمبنای تحقیقات و سنجش فاکتورهای جهانی صلح در میان کشورها، منتشر می کنند.
این جامعه شناس، افزود: یکی از سازمان هایی که آمارهایش در کتاب مطرح شده، موسسه بین المللی صلح و اقتصاد در استرالیا است. ما سعی کردیم که از میان این آمارها، سیمایی از صلح را در قالب صلح مثبت و صلح منفی، ارائه دهیم.
موسوی با اعلان اینکه کتاب «صلح؛ حلقه گمشده» در بخش سوم، به بحث تدوین های نظری در رابطه با صلح وارد شده است، افزود: این بخش به نظریات جامعه شناسان نسبت به مقوله صلح محدود شده است. باید توجه داشت که موضوع صلح میان رشته ای است، اما این کتاب با توجه به این که از ابتدا برای دانشجویان جامعه شناسی تدریس می شد، از عینک جامعه شناسی به موضوع پرداخته است.
او با اشاره به این که در فصل بعدی کتابش، مهارتهای رایج و پرکاربرد صلح را مطرح کرده است، تاکید کرد: به عنوان مثال قسمتی از این تکنیک ها، مذاکره و گفت و گو، مصالحه، میانجی گری و عدم خشونت است. با توجه به این که در ایران، تحقیقات در حوزه موضوع صلح کم تعداد هستند، موارد مطرح شده در این بخش از کتاب با استناد به منابع جدید، لاتین و موثق استخراج شده اند.
این عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه کاشان با اعلان اینکه فصل پنجم کتاب «صلح؛ حلقه گمشده»، به زمینه های فرهنگی اجتماعی صلح تعلق یافته است، اشاره کرد: در این فصل، به معرفی آموزه های دینی (از جمله ادیان ابراهیمی و غیرابراهیمی)، رفتارهای روزمره و مؤلفه هایی در رفتار روزمره افراد که صلح را تقویت می کند، مسئله مشارکت فراجنسیتی و فراسنی در رابطه با صلح و نقشی که زنان و کودکان می توانند در تقویت فرهنگ صلح در جامعه داشته باشند، اشتغال و مشاغل صلح محور، مشاغل سبز و مشاغلی که به محیط زیست و انسان ها ضرر نمی رسانند و در نهایت نقش هنر و ادبیات صلح آمیز در تقویت صلح دارند، پرداخته ام.
موسوی که در فصل ششم کتابش به جنبش های صلح پرداخته است، اشاره کرد: جنبش های جوامع صنعتی و کشورهای اروپایی، جنبش های کشورهای در حال توسعه و جنبش های زنان، با موضوع صلح، در این بخش مطرح شده اند.
رسانه ها، منبعی برای آموزش مؤلفه ها و فرهنگ صلح
او با تکیه بر این که بخش پایانی کتاب «صلح؛ حلقه گمشده» درمورد آموزش صلح است، اظهار داشت: برای آموزش مبانی صلح به کودکان و نوجوانان، مدارس و سیستم آموزش همگانی، بهترین بستر است. در این کتاب، رسانه ها به عنوان منبعی برای آموزش مؤلفه ها و فرهنگ صلح به بزرگسالان معرفی شده اند و راه حل ها و تحقیقاتی که دراین زمینه انجام شده اند، در این فصل ذکر شده است.
این مدرس دانشگاه افزود: کتاب در مجموع مشتمل بر ۷ فصل و ۲۳۴ صفحه است که جنبه های مختلف اجتماعی و فرهنگی صلح را در بربگیرد.
موسوی مخاطب کتاب اساساً عام تر از مخاطب مقالات علمی و پژوهشی دانست و اضافه کرد: کتاب «صلح؛ حلقه گمشده» نیز از این قاعده مستثنی نیست اما باید توجه داشت که این کتاب، جنبه درسی و کمک درسی داشته و شاید قسمتی از کتاب مثل بخش نظریات جامعه شناختی صلح، نیازمند آشنایی اولیه مخاطب با مبانی نظری جامعه شناسی باشد.
موسوی افزود: البته تلاش شده که قلم کتاب، روان و قابل فهم باشد و از اصطلاحات پیچیده و فنی در آن استفاده نشده است. از آنجا که موضوع صلح، جنبه میان رشته ای دارد، طرح بحث های این کتاب، برای دانشجویان حقوق، علوم سیاسی و سایر رشته های علوم انسانی مفید خواهد بود.
به گزارش لباس دونی به نقل از ایسنا، در قسمتی از مقدمه کتاب «صلح؛ حلقه گمشده» آمده است:
«به باور پژوهشگران، هیچ جامعه ای بطورکامل جنگ طلب یا بطورکامل صلح جو نیست، بلکه جوامع آمیزه ای از صلح و جنگ را در خود دارند. اما به طور معمول مشاهده ی صلح جویی در آنها بسیار دشوارتر از جلوه های جنگجویی است. حلقه گمشده در حافظه ی تاریخی ما انسان ها، رخدادهایِ عادی و تصاویر مربوط به اعمال مشترک روزانه ای است که بقای انسان ها را تا به امروز تضمین کرده اند؛ اما این رخدادها به ندرت در تاریخ مکتوبِ کشورها دیده می شوند و بخش مَدنیِ تاریخ همیشه مغلوب بخشِ جنگی و نظامی آن بوده است. چنین تصویر ناقصی از تاریخ نسل به نسل درون ما ریشه کرده و ذهنیت های تک ساحتی و راهکارهای تک روشی در برخورد با دیگران را در ما تقویت کرده است؛ به شکلی که عموماً در چهارچوب گفتمان برد- باخت رقابت هایمان را تنظیم می نماییم و از مزایای بلندمدت گفتمان برد- برد برای جامعه انسانی غافلیم.
بر این اساس، اندیشیدن به صلح، واکاوی ابعاد، زمینه ها و راه های دستیابی به آن، به اندازه ی هوایی که تنفس می نماییم، حیاتی به نظر می آید. رشد فزاینده ی جوامع «در معرض خطر» اقتضا می کند موضوع صلح به عنوان یک نیاز پژوهشی و آموزشی مطرح شده و ابعاد آن در عرصه هایی چون فلسفه، روان شناسی، حقوق، جامعه شناسی، علوم تربیتی و مدیریت مورد توجه قرار گیرد. با چنین نگاهی کتاب حاضر ضمن تمرکز بر ابعاد اجتماعی فرهنگی صلح، اهتمام کرده است با گام هایی لرزان، اما رو به آینده زمینه را برای طرح درسی در حوزه ی جامعه شناسی صلح فراهم آورد.»
منبع: لباس دونی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب