بنیانیان مطرح كرد؛
پوشش عفیفانه نیازمند استقرار و انتقال باورهاست
لباس دونی: به گزارش لباس دونی، عضو دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار داشت: پوشش عفیفانه نیازمند استقرار باورها و ارزش های بنیادین دینی و انتقال آن در الگوهای رفتاری و تصمیمات مهم زندگی فردی و اجتماعی است.
به گزارش لباس دونی به نقل از مهر، نشست سیاستگذاری حجاب و پوشش در ایران امروز (چالش ها و راهبردها) ۱۰ تیرماه با حضور علی اکبر صالحی، قائم مقام فرهنگستان علوم، ابراهیم حاجیانی، دانشیار جامعه شناسی وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری، لیلا فلاحتی، دانشیار گروه مطالعات زنان پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی و حسن بنیانیان، مدیر گروه پیوست نگاری فرهنگی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در محل فرهنگستان علوم اجرا شد.
در ابتدای این جلسه، ابراهیم حاجیانی، دانشیار جامعه شناسی وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری اظهار داشت: بحث ما در این نشست در عرصه سیاستگذاری فرهنگی در ایران است. تعاملات در ارتباط با سازوکار سیاست فرهنگی در ایران کم مایه و تنک است. هر چه در ارتباط با ماهیت سیاستگذاری فرهنگی در غرب بحث شده، در ارتباط با ایران این بحث ها بسیار اندک بوده است.
وی اضافه کرد: برای مثال در عرصه سیاستگذاری زبان فارسی و … مطالعاتی انجام شده، اما خیلی از حوزه ها دراین زمینه مغفول مانده است. البته طی پنج سال اخیر با رونق رشته سیاستگذاری فرهنگی کارهایی در این زمینه انجام شده است. یکی از حوزه های مهم سیاست فرهنگی حوزه حجاب و پوشش است. البته این حوزه در سایر نقاط دنیا نیز حوزه مهمی بوده است. این نقطه در کشورهای اسلامی به اشکال مختلفی مد نظر بوده است.
حاجیانی اظهار داشت: طی یک سال اخیر این مساله حادتر شده و در معرض تعاملات مختلفی قرار گرفته است. علت اصلی در تحولات سیاسی کشور در یک سال قبل با موضوع حجاب مرتبط بوده است. البته سیاست حجاب در تمام دوران انقلاب اسلامی مدنظر بوده است، اما در ماه های اخیر این توجهات بیشتر بوده است.
وی اضافه کرد: همچون با اهمیت ترین این تحولات بازبینی باردیگر قانون حجاب بوده است. این قانون قبلاً در شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود داشت، اما بعد از تحولات اخیر بازبینی مجدد این قانون در دستور کار قرار گرفت؛ چونکه سیاست گذار متوجه شد که تغییر رفتاری در پوشش و حجاب ایرانی رخ داده است. بر اساس نظرسنجی های اخیر، خیلی از بانوانی که کشف حجاب کرده بودند، اظهار کرده بودند که کشف حجاب ایشان مربوط به یک سال اخیر و تحولات رخ داده بوده است؛ پس تلاش هایی برای تدوین قانون و تنظیمات جدیدی از طرف قوه قضائیه دراین زمینه انجام شد که درحال رسیدگی در مجلس شورای اسلامی است.
وی افزود: در این نشست به نتایج اجرای سیاست حجاب می پردازد که آیا سیاست گذار در این زمینه می تواند به اهداف خود نائل شود یا خیر؟ و آیا مجلس و قوای دیگر می توانند در این زمینه منشأ اثر بوده و تغییر مدلول داری در عرصه پوشش بوجود آورد. فرض ما این است که بنظر می رسد این سیاست و قانون در صورت تصویب در مجلس در آینده کوتاه مدت، میان مدت و طولانی مدت به اهداف خود نرسد یعنی به زبان ساده این قانون نمی تواند تأثیر تعیین کننده در رفتار بانوان ایرانی داشته باشد. علت آن نیز این است که همین الان ۶۲ درصد جامعه ایران موافق با دخالت دولت در عرصه حجاب نیستند.
وی اضافه کرد: ۶۰ درصد خود معتقدان به حجاب نیز با آزادی پوشش موافق هستند و بر این باورند که دولت نباید دراین زمینه دخالت کند. مخالفت با حجاب الزامی پس از مرگ مهسا امینی به ۶۲ درصد در سال ۱۴۰۱ رسیده است؛ در صورتیکه این درصد در گذشته به این شکل نبود؛ پس با توجه با شواهدی که وجود دارد، بنظر می رسد سیاست و قانون جدید منشأ اثر نخواهد بود. این سیاست ها متوجه دینامیزم های اساسی که در نظام اجتماعی رخ می دهد نیستند که مهم ترین آنها افزایش تحصیلات و مشارکت اجتماعی بانوان در جامعه است. در دوماهه ابتدایی امسال ۱۸ درصد کاهش ازدواج و ۳۸ درصد افزایش طلاق در جامعه ثبت شده است.
حاجیانی اظهار داشت: نظریه فرهنگی کشور از مرحوم مطهری و حرکت جوهری و اینگونه رویکردها برمی خیزد. باید دید صرف نظر از سیاست های مختلف، نظریه فطرت نیز چه تأثیری در عرصه حجاب و پوشش دارد؛ پس در عرصه پوشش و حجاب نباید کاری نماییم که نشدنی است. البته امید وجود دارد و باید تمام تلاش خودرا دراین زمینه مصروف نماییم. با وجود وجود جریان های فرهنگی رقیب، روندهایی نیز وجود دارد که جامعه را به سمت سکولاریزم سوق می دهد که باید دراین زمینه فکر کرد. امروز بنظر می رسد که جامعه به سمت شخصی شدن دین داری حرکت می کند که باید در این زمینه به مسائل فرهنگی و تربیتی از درون خانواده ها پرداخت. امروز حفظ کیان خانواده بسیار اهمیت دارد که البته کار دشواری است.
وی افزود: امروز باید ماهیت سیاستگذاری در جامعه تغییر کند؛ عدم به بحث گذاشتن موضوع و عدم استفاده حداکثری از ظرفیتهای موجود در این زمینه موجب تأسف است و نهادهای مختلف باید دراین زمینه ورود کرده و اعمال نظر کنند. فقدان این وضعیت موجب ایجاد گرفتاری فراوان خواهد شد.
حاجیانی اظهار داشت: البته در مقام اجرا نیز به اصول حرفه ای برای تبلیغ و اجرا هستیم که در این زمینه نیز ضعف زیادی وجود دارد و باید کار کرد. بنظر می رسد سیاست گذار نیز به مقوله حجاب به صورتی بصورت رفع تکلیف فکر می کند که چنین سیاستی منجر به اثرگذاری نخواهد شد.
در ادامه، لیلا فلاحتی، دانشیار گروه مطالعات زنان پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی اظهار داشت: شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۷۶ مصوبه ای در باب حجاب دارد که خیلی کلی بوده و پس از تشکیل دولت نهم راهبردهای گسترش حجاب و عفاف نیز مصوب می شود. همچنین، مصوبه تکمیلی در ۱۳۹۸ تصویب می شود که وظایف عمومی دستگاهها در عرصه حجاب مشخص می شود که ۲۵ نهاد باید وظایف خودرا دراین زمینه اجرا کنند.
وی اضافه کرد: برای مثال در این قانون وظیفه رسانه ملی اینگونه مشخص شده است که باید به بروز لطمه های اجتماعی در ارتباط با عدم رعایت حجاب در کشور بپردازد. همچنین، تذکر به بی حجابان و بدحجابان نیز یکی از وظایف نیروی انتظامی در این حوزه می باشد. برای دیگر نهادها نیز وظایفی در این قانون دیده شده که آنها را موظف به اجرای قانون کرده است.
فلاحتی اظهار داشت: در این قانون طیف وسیعی از مداخلات قهری و سنگین مشاهده می شود. این مصوبه در ۴۰ سال قبل یکی از بزرگترین اقداماتی بوده که انجام شده است. اما امروز هیچ گزارشی از ارزیابی و اثربخشی این سیاست ها وجود ندارد و حذف هرگونه احساس اثربخشی و رضایتمندی از زنان، هدف این سیاست ها است. همچنین، تصویر غیر متمدنی از جامعه ایرانی ارائه می شود که جامعه مردان را نیز زیر سوال می برد که بدنبال لطمه زایی در جامعه هستند.
وی اضافه کرد: امروز شخصیت مردان در بیلبوردهای شهر تقلیل داده شده است و گویی بانوان باید دائم مراقب مردان باشند که به ایشان تعرض نکنند. این مسئله خود موجب بروز لطمه های اجتماعی می شود؛ پس خیلی از گزارشات به ضد کارکرد بودن این سیاست ها اذعان دارد. در دو دهه گذشته بحران های اقتصادی نیز در کشور به وجود آمده است و حاکمیت دائماً به مردم تلقی می کند که نگاه حداقلی به معیشت داشته باشد؛ پس زمانی که این شرایط در جامعه وجود داشته باشد، نمی توان در مورد مسئله حجاب بصورت قهری رفتار کرد و نهادها را به این امر وادار کرد. لایحه قانون حجاب در تاریخ نهم خردادماه با ۱۵ ماده به مجلس شورای اسلامی ارائه شده است. در متن این قانون به امنیت اخلاقی، سلامت جامعه و نقش محوری زنان اشاره شده است. بنظر می رسد سرگرم کردن سیستم امنیتی و قضائی به موضوعات گوناگون و دور کردن آن از مسائل مهمتر، از نتایج اعمال این مسئله باشد.
فلاحتی اظهار داشت: متأسفانه ایرادات زیادی به قانون حجاب وارد است که مشکلات زیادی را به وجود می آورد و باید رفع گردد. در این قانون حقوق شهروندی و افراد در معرض خطر قرار می گیرد. پرسش ما از نظام تربیتی این است که چرا مردانی تربیت نکرده است که با مشاهده بانوان گرفتار خطا نشوند. طبق قانون جدید حجاب، منابع دریافتی به خزانه کشور وارد می شود تا برای اقشاری همچون زنان سرپرست خانوار و … هزینه شود. متأسفانه زبان قانون گذار زبان حفظ کرامت گروههای مختلف جامعه همچون زنان سرپرست خانوار و… نیست. باید بدانیم که در لایحه اخیر بصورت هیجان زده به سمت جرم انگاری حرکت می نماییم، اما باید دانست که این مسئله برای جامعه بغرنج خواهد بود.
فلاحتی اظهار داشت: برای مسئله حجاب باید نیازها و اولویت های مردم در نظر گرفته شود و تمامی مسائل فرهنگی را با حوزه های تأثیرگذاری همچون اقتصاد و … در نظر گرفت. متأسفانه امروز طلاق، فروپاشی خانواده، اعتیاد و… به حجاب ربط داده می شود که هیچ آماری متقنی دراین زمینه وجود ندارد. امروز باید بپذیریم که در فرهنگ تربیتی خود برای مردان و زنان کم کاری کرده ایم و در این زمینه تلاش نماییم. این که حاکمیت تلاش می کند حجاب را به عنوان بزرگترین مسئله حاکمیتی جلوه دهد، موجب می شود گروههای منزوی دیگر نیز سر برآورده و بحران های فراوانی در جامعه ایجاد کنند.
در ادامه این جلسه، حسن بنیانیان، مدیر گروه پیوست نگاری فرهنگی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار داشت: در موضوع حجاب و پوشش شرایط روحی، جسمی، خانوادگی و اعتقادی سیاست گذاران به شدت تأثیرگذار است. البته ما در کلیت سیاستگذاری گرفتار اختلالاتی هستیم که یکی از آنها ضعف در مسئله شناسی، ضعف در تحقیقات در شناخت علل، ضعف در کشف راهکار ها و ضعف در سیاستگذاری هستیم.
وی اضافه کرد: فلسفه پوشش اسلامی این است که روابط جنسی از درون خانواده به سطح جامعه نیاید. به میزانی که پوشش اسلامی سست شده و به جامعه منتقل می شود، بازخوردی که به شخصیت افراد بازمی گردد ابعاد بزرگی پیدا می کند؛ پس مسئله حجاب در جامعه شروع دوره ای از سبک زندگی است که باید بدان پرداخت.
بنیانیان افزود: سبک زندگی که در آن زیست می نماییم در پدیده حجاب و پوشش تأثیر فراوانی دارد. ده ها سال قبل از انقلاب افزایش تحریکات جنسی با توسعه سبک زندگی غربی با تلاش دشمنان در جامعه رواج یافت. به موازات این مسئله، کاهش فرصت ها و امکانات برای ازدواج نیز در این زمینه تأثیرگذار بود. زمانی در غرب تفکری به وجود آمد که طبق آن میل ازدواج کاهش پیدا کرده و تعداد زیادی از زنان نیز به این سمت رفتند که بدنبال امیال مردان بروند. امروز خانواده در کشورهای اروپایی وضعیت مناسبی ندارد و ممکنست این مسئله به جامعه ما نیز وارد شود.
وی اضافه کرد: حکومت باید تمهیداتی بیندیشد که بوسیله فرهنگ سازی برای ایجاد رفتار درست اقدام نماید. همچنین، بهره گیری از کنترل بیرونی و تنبیه و تشویق نیز باید صورت گیرد. بخش عمده مسئله حجاب باید در مبانی تربیتی حل شود. امروز طبق آمارها تنها ۱۵ درصد بانوان بدون حجاب در تهران حجاب را قانونی الهی می دانند. اگر ناچاریم در وضعیت موجود به سبب تلاش دشمن، قانون ایجاد نماییم، نیازمند محدوده کوچکی برای قانون و محدوده بزرگی برای کارهای فرهنگی در این زمینه هستیم.
بنیانیان اظهار داشت: چنانچه قصد ایجاد قانون داریم، باید حتما بستر فرهنگی را نیز غنی نماییم. در جامعه ما به سبب استبدادزدگی تاریخی، نوعی استبداد در جامعه و خانواده ها وجود دارد و، چون نمی توان بصورت منطقی به فکر ایجاد تفکر صحیح بود، مردان به زور متوسل می شوند که صحیح نیست. در مسئله حجاب حوزه فرهنگ بسیار کوچک، اما حوزه قانون بسیار بزرگ است. ما باید در سیاستگذاری خود به سمت فرهنگ سازی حرکت نماییم.
وی اضافه کرد: باید روشی به کار برد که زن و مرد از عمق جان پوشش و رفتار عفیفانه را بپذیرند؛ چونکه اجبار در این زمینه مخرب است. پوشش عفیفانه نیازمند استقرار باورها و ارزش های بنیادین دینی و انتقال آن در الگوهای رفتاری و تصمیمات مهم زندگی فردی و اجتماعی است. بخش مهمی از تحولات فرهنگی کشور غیر رسمی است که باید بصورت مهم بدان پرداخته شود.
بنیانیان اظهار داشت: رفتار زمانی ماندگار می شود که تأیید و تقویت رفتار جدید از طرف فرهنگ محیط، ساختارها و فضای محیط پیرامون متربی صورت گیرد. وجود مربی محبوب برای مخاطب و ایجاد محیط دوست داشتنی دراین زمینه بسیار اهمیت دارد. ما باید در عرصه فرهنگ سازی ناخودآگاهانه در جامعه تلاش نماییم. در کشور ما نقش حکمرانی در تحولات فرهنگی بسیار بزرگ است. چنانچه نهادهای مردمی نیز بخواهند در این تحولات نقش داشته باشند، باید حاکمیت آنها را در قالب خدمتگزاری بیاورد تا نقش مثبتی داشته باشند.
وی اضافه کرد: امروز مشکل ما در شکل سیاستگذاری است. نهادهای مخالف کشور باید به شکلی عمل کنند که در تعامل با هم به سمت فرهنگ سازی و حل مشکلات حرکت کرد. در غیر این صورت لطمه های به وجود آمده مردم را تحریک کرده و نسبت به نظام بدبین می کند. البته مقام معظم رهبری دراین زمینه تأکیدات فراوانی دارند که باید بدان عمل شود.
بنیانیان افزود: امروز چاره ای نداریم جز این که هر نهاد و سازمانی در کشور رسالت فرهنگی داشته باشد و مدیران آنها نیز سازوکاری به کار برند که اتفاقات مثبتی در فرهنگ کارکنان و مردم داشته باشد. البته دراین زمینه چالش های فراوانی وجود دارد. اتفاقی که در عرصه حجاب و پوشش افتاده این است که حس برخی خانواده ها مانند خانواده شهدا و … به این می اندیشند که همه چیز در این زمینه از بین رفت که باید به تبیین این مسئله پرداخت که چنین نیست.
وی اضافه کرد: هم اکنون با تمرکز دشمن در عرصه حجاب و پوشش مواجه هستیم و نیروهای خودی نیز باید توجه داشته باشند که حمله دشمن جدی است و بدنبال دو کوهانه کردن جامعه است. اگر قانون بدی در عرصه حجاب اجرا نماییم، سرعت افراد برای رفتن به سمت تفکر دشمن بیشتر می شود. در این زمینه ظرفیتهای بدون استفاده زیادی همچون هنر، رسانه ملی و فضای مجازی، ظرفیت عاطفه و احساس والدین برای هدایت فرزندان، ظرفیتهای دینی و گرایشات دینی و شبکه مردمی تبلیغ دینی، ظرفیت آموزش و پرورش، ظرفیت سازمان های فرهنگی و … وجود دارد که باید به خوبی بدان ها پرداخت.
بنیانیان اظهار داشت: تمامی نهادهای کشور در این زمینه مسئول هستند و حکمرانی باید این مسئولیت اجتماعی را برای تمامی نهادها و مردم بوجود آورد تا همگان در این قضیه ورود کرده و به حل مشکلات اقدام کنند؛ پس نیازمند استقرار نظام مدیریت فرهنگی برای اجرائی شدن الگوی پیشرفت اسلامی - ایرانی و برگزاری تمدن نوین اسلامی هستیم. برای رسیدن به این منظور باید معضلاتی همچون توقف در برگزاری شعائر دینی، پیچیدگی ذاتی فرهنگ و حضور همه جایی آن، تقسیم علوم و قطع ارتباط علم با مبانی دینی، تقلیل فرهنگ به ابزار فرهنگی و عدم توجه به فرهنگ تخصصی، نقصها موجود در اعمال مردم سالاری، درآمد نفتی و بی توجهی به نقش نیروی انسانی و … را بررسی و رفع کرد.
در ادامه، علی اکبر صالحی اظهار داشت: می خواهیم تا موضوع حجاب و پوشش را به عنوان مسئله مهم روز در معرض گفتمان قرار دهیم. برای مثال اگر فرض نماییم که بدنبال ترویج اسلام در مناطق دوردست باشیم، باید دانیم که از کجا باید شروع نماییم. زمانی مأموریتی در یکی از کشورهای آمریکای لاتین داشتم که مهاجران زیادی از اعراب سوری و … داشتند، اما هیچ چیزی از اسلام نمی دانستند. عده ای از طرف جمهوری اسلامی به این منطقه رفته و آغاز به ترویج اسلام کردند.
وی اضافه کرد: متأسفانه تعدادی از شیوه های ترویج دین صحیح نیست. برای تبلیغ دین باید از شیوه های معرفت شناسی و سنت پیامبر (ص) و ائمه (ع) استفاده کنیم؛ پس بزرگان ابتدا به قالب نپرداخته و به محتوا پرداختند. برخی قوانین جامعه دارای ایراد هستند. نفس تنظیم قانون احتیاج به تخصص دارد و برای یک قانون باید متخصصان جامعه شناسی، روان شناسی و … حضور داشته باشند.
صالحی اظهار داشت: یکی از اشکالات ما قوانین ما هستند؛ چونکه قانون گذاری بلد نیستیم. زمانی که انقلاب محقق شد، جامعه حدود ۲۰۰ سال در تلاطم و شرایط ویژه ای بود. البته دین وجود داشت، اما اباحه گری فراوانی از طرف حکومت ها در کشور وجود داشت. امروز باید برای تربیت جوانان از باب عشق و حب وارد شویم.
وی اضافه کرد: اساس معرفت شناسی خداشناسی است. خدا را باید با حب و عشق شناخت. اگر توانسته بودیم حب خدا را در دل جوانان ایجاد نماییم، تقوا و ایمان که حجاب نیز یکی از شاخه های آنست در دل آنان پایدار می شد. متأسفانه زمانی که پس از انقلاب کار خودرا شروع کردیم، مقداری از باب مناسک به جامعه وارد شدیم. جوانان امروز دنبال چرایی ها هستند. ما امروز برای معضلات اجتماعی به حضور بعد فلسفی و چرایی امام (ره) نیاز داریم.
وی اظهار داشت: اگر مردم بفهمند کسی در گفتارش صادق بوده و مطابق گفتارش عمل می کند، حرف او را باور می کنند.
منبع: لباس دونی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب