بازتکوین هویت اسلامی-ایرانی در دوران دفاع مقدس
لباس دونی: همچنان که در مبارزات انقلابی، تولی و تبری نزد امام خمینی (ره) به مدلول قطع روابط و عدم همکاری با حکومت طاغوت و کوشش برای ایجاد مؤسسات جدید قضایی، مالی، سیاسی و فرهنگی بود، در دوران دفاع مقدس نیز ایشان که خود از مرحله جهاد اکبر (مبارزه با نفس) گذشته بود، جهاد در راه آزادی از حکومت ظلم و جور و استبداد و استعمار را نیز در دستور کار خود و راهنمای مبارزات پیروانش قرارداد.
به گزارش لباس دونی به نقل از ایسنا، با پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل نظام جمهوری اسلامی در ایران، امام خمینی (ره) علاوه بر نقش ایدئولوگ و رهبری انقلاب، منزلت رهبری مدیر و سیاست گذار را نیز به دست آورد و ازآنجا که اساس اندیشه انقلابی و الگوی حکومت اسلامی ایشان، گفتمان بازگشت به خویشتن بود، حکومت بعد از انقلاب نیز به همین دلیل شکل گرفت.
در واقع نظام جمهوری اسلامی به عنوان ثمره انقلاب اسلامی از یکسو مبتنی بر نگرش انتقادی نسبت به غرب و از طرف دیگر نماد احیای هویت دینی یا به عبارت دیگر حاصل پیروزی گفتمان بازگشت به خویشتن بر گفتمان غرب گرایی است و گفتار و رفتار امام خمینی (ره) در دوران دفاع مقدس نیز در ادامه همین رویارویی دو گفتمان، قابل فهم و ارزیابی است.
نکته قابل تأمل در اندیشه امام (ره) که از آن به عنوان حلقه اتصال دوران انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس استفاده می نماید این است که اگر از حکومت ظلم و جور و فساد و طاغوت سخن می گوید، منظور او شامل همه حکومت های غیر اسلامی می شود.
در واقع او با شناختی که از اسلام اصیل حاصل کرده، در قیاس با ملاک و معیارهای این هویت ناب و اصیل اسلامی، هم حکومت های نامشروع بعد از پیامبر را مورد انتقاد قرار می دهد و هم حکومت های غرب زده امروزین را به چالش می طلبد.
بر همین اساس است که وی حاکمیت حزب بعث در عراق و حکومت پهلوی را از یک سنخ و به عنوان نماد حکومت های طاغوت محسوب می کند:
دوباره آمریکا همان تیغی که به دست محمدرضا سپرده بود، در کف صدام، این زنگی مست نهاد. صدام چه کرد؟ آیا صدام همان کاری را که شاه پیش از انقلاب انجام داده بود، انجام نداد؟
شاه قبرستان های ما را از سروهای بلند آزادی پر نساخت؟ آیا صدام که از قدرت برتر و مانور بیشتری برخوردار بود، غیرازاین کرد؟ آیا شاه کشورمان را به آمریکا نفروخته بود؟ آیا صدام برای فروختن ایران به آمریکا بصورت دیگری عمل نکرد؟
در دیدگاه امام خمینی (ره)، دفاع ملت ایران در مقابل تجاوز رژیم بعث عراق، مبارزه ای برمبنای آموزه های اسلامی و در امتداد استقرار حکومت عدل اسلامی بود؛ برای اینکه به اعتقاد ایشان، مردم مسلمان حق ندارند که غیر مسلمین را در امور خود دخالت دهند که مسلط بر سرنوشت آنان شوند و واجب است که با آن مبارزه اسلامی کنند تا استقلال جامعه خودرا به دست بیاورند
مروری بر گفتارها و رفتارهای امام خمینی (ره) در دوران دفاع مقدس نیز همانند دوران انقلاب به خوبی نشان میدهد که او نه فقط دفاع از فرهنگ و هویت را مقدم بر دفاع از سرزمین تلقی می کند، بلکه به هیچ وجه دفاع از اسلام و انقلاب را با ابزارهای غربی مورد توجه قرار نمی دهد. دفاع از نظر ایشان، دفاع از اسلام و به حکم خداست.
درواقع از نظر امام خمینی (ره) لازمه دفاع از استقلال، دفاع از فرهنگ و هویت است که فقط با نوعی تحول فکری و برمبنای خودباوری و اعتقاد به توانایی فرهنگ و هویت خودی شکل می گیرد و تقویت می شود و لازمه این تحول فکری نیز این است که باور نماییم ما خودمان همه چیز داریم، غرب به ما محتاج است، نه ما به او... ما همه چیزداریم، فرهنگ ما فرهنگ غنی است، منتها نگذاشتند این امور تحقق پیدا کند.
شهید؛ نماد تبلور انسان کامل در دفاع از اسلام و ایران
امام خمینی (ره) مراحل تکامل رهبری انقلاب اسلامی را از حوزه عرفان و با معرفی انسان کامل به عنوان الگوی کسانی که بدنبال تغییر هستند شروع کرد و درحقیقت ایفای نقش رهبری انقلاب اسلامی، نماد تبلور انسان کامل در شخصیت خود ایشان بود.
این نوع دیدگاه را به خوبی می توان در تصویرسازی ایشان از شهدای جنگ تحمیلی نیز شاهد بود. در حقیقت منزلت شهید ازنظر امام خمینی (ره) همان منزلت پیامبر و هر دو نماد انسان کامل هستند که برمبنای نگاهی عارفانه و درنتیجه برداشته شدن حجاب ها با خداوند شکل می گیرد.
به باور امام (ره) شهیدان همچون پیامبران از یکسو به کمال و قرب و حب و مقام محمود می اندیشند و از طرف دیگر پای در خاک و ماده گذاشته و مشعل دار طریق همنوعان گشته اند.
امام در دوران دفاع مقدس نیز این باور را میان رزمندگان تقویت کرد که با رسیدن به مقام انسان کامل در مقابل جبهه کفر و طاغوت به پیروزی می رسند و جاودان می شوند؛ حتی اگر رسیدن به این مقام به مفهوم شهادت یا فانی شدن جسم باشد.
تفسیر ایدئولوژیک از رویارویی با مهاجم
امام خمینی (ره) در مقام ایدئولوگ انقلاب اسلامی به بازتعریف خیلی از مفاهیم و نمادهای تشیع پرداخت و به عنوان یک عارف، فیلسوف و فقیه و برمبنای نظر اجتهادی خود، این مرحله را با تبیین فعالیت نامشروع حکومت های دنیوی در دوران غیبت از یکسو و ضرورت حکومت فقها به عنوان نایب امام غایب از طرف دیگر به تصویر کشید.
در پیمودن این مسیر، ایشان به بازتعریف مفاهیمی چون تقیه، شهادت، انتظار، امربه معروف و نهی از منکر، تولی و تبری، جهاد و... پرداخت و با الگو قرار دادن حکومت پیامبر (ص) و امام علی (ع) و نهضت امام حسین (ع)، در امتداد تعبیر ایدئولوژیک از دین حرکت کرد.
در راستای چنین هدفی است که ایشان همچنان که در دوران انقلاب تبیین تازه ای از تاریخ به سود جنبش در قالب تعبیر ایدئولوژیک از دین ارائه می کرد، برای ورود به عرصه مبارزه با صدام به عنوان نماد استکبار و طاغوت خارجی نیز ابتدا می کوشد موانع حضور مردم برای حضور در جبهه های جنگ را از سر راه بردارد.
در دوران انقلاب ازجمله موانع برای حضور مردم، تقیه بود که امام (ره) آنرا در خلال مبارزات مقابل لوایح شش گانه انقلاب سفید، حرام و اظهار حقایق را واجب اعلام نمود؛ و در دوران دفاع مقدس نیز اعلام جهاد به عنوان یک امر واجب بود که موجب اقبال عمومی مردم برای حضور گسترده در جبهه ها شد.
امربه معروف و نهی از منکر از دیگر مفاهیمی است که امام خمینی (ره) در خلال مبارزات انقلابی خود آنرا در امتداد نفی حکومت های طاغوت و تشکیل حکومت اسلامی مورد بازتعریف قرار داده بود؛ و در دوران دفاع مقدس نیز آنرا موردتوجه جدی قرارداد و بارها حتی در اوج افتخار و پیروزی رزمندگان در جبهه نبرد با صدام، او را به صلح و سازش برمبنای آموزه های اسلامی و قرآن دعوت کرد.
همچنان که در مبارزات انقلابی، تولی و تبری نزد امام خمینی (ره) به مدلول قطع روابط و عدم همکاری با حکومت طاغوت و کوشش برای ایجاد مؤسسات جدید قضایی، مالی، سیاسی و فرهنگی بود، در دوران دفاع مقدس نیز ایشان که خود از مرحله جهاد اکبر (مبارزه با نفس) گذشته بود، جهاد در راه آزادی از حکومت ظلم و جور و استبداد و استعمار را نیز در دستور کار خود و راهنمای مبارزات پیروانش قرارداد.
تفسیر امام (ره) از شهادت و قیام عاشورا هم در مبارزات انقلابی و هم در دوران دفاع مقدس تفسیری است که بطورکامل در امتداد نفی حکومت طاغوت و برقراری حکومت اسلامی به کار گرفته می شود. امام بر همین اساس، با شعار کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا، مبارزه همیشگی میان ظلم و عدل را به دوران دفاع مقدس هم سرایت داد و حرکت خود در مبارزه با صدام را نیز مانند حرکت پیامبر (ص) و امام علی (ع) و امام حسین (ع) و در ادامه مبارزه با حکومت پهلوی به عنوان حرکتی برای اقامه حق و عدل معرفی نمود.
درواقع امام خمینی (ره) با این نوع تصویرسازی ایدئولوژیک، هم وضع موجود را به تصویر می کشد و هم راه رسیدن به وضعیت مطلوب را نشان میدهد.
به عبارت دیگر از نظر ایشان جهاد یا دفاع مقدس، راه تغییر وضعیت موجود و رسیدن به وضعیت مطلوب یا به تعبیر دقیق تر پیروزی در تقابل کامل اسلام و کفر است که جز با توسل به قرآن و در دست گرفتن سلاح امکان پذیر نیست.
تعبیر ایشان از اینکه جنگ ما، جنگ عقیده است و جغرافیا و مرز نمی شناسد و ما باید در جنگ اعتقادی مان، بسیج بزرگ سربازان اسلام ر ا در جهان راه اندازیم، نشانه دیگری از این تصویرسازی ایدئولوژیک است.
منبع:
فصلنامه مطالعات جنگ ایران و عراق، شماره هفتم، پائیز ۱۳۹۲، تهران، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، صفحات ۱۳۲، ۱۳۴، ۱۳۵، ۱۳۶، ۱۳۷، ۱۳۸، ۱۳۹، ۱۴۰، ۱۴۱.
منبع: lebasdooni.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب