برگی از تاریخ
بازخوانی واکنش برخی کشورها به عملیات والفجر8
لباس دونی: مهم ترین بازتاب عملیات والفجر 8 در سال 1364 که با هدف کاهش توان اقتصادی و درآمد ارزی جمهوری اسلامی صورت گرفت، کاهش قیمت نفت بود. این کاهش تا مرز هر بشکه 6 دلار ادامه یافت.
به گزارش لباس دونی به نقل از ایسنا، پیروزی نظامی جمهوری اسلامی ایران در فاو، موازنه نظامی و سیاسی جنگ را به میزان قابل توجهی به نفع ایران تغییر داد و روند جنگ را پیچیده تر کرد. این اقدام ایران سبب عکس العمل وسیعی در محیط بین المللی و منطقه ای شد. همین طور رژیم عراق نیز واکنش تندتری در ابعاد مختلف جنگ از خود نشان داد.
ایالات متحده امریکا، پیروزی ایران را که سبب قرار گرفتن در کنار مرزهای کویت شد، یک تهدید عمده برای منافع خود قلمداد کرد و در سطح منطقه دست به تحرکات دیپلماتیک زد و جرج بوش رییس جمهور وقت این کشور به کشورهای عربستان، بحرین، عمان و یمن شمالی سفر کرد و با مقامات این کشورها دیدار نمود. مورفی معاون وزیر خارجه امریکا نیز با طارق عزیز وزیر امور خارجه عراق ملاقات کرد. مهم ترین محور گفت و گو در این ملاقات ها گسترش جنگ ایران و عراق بود. همین طور امریکایی ها اعلام نمودند در صورت به خطر افتادن تردد کشتی ها در خلیج فارس وارد عمل می شوند و با همین بهانه چهار فروند قایق خودرا به بهانه تضمین امنیت کویت، گشت زنی و صیانت از سواحل کویت وارد شمال خلیج فارس کردند.
علاوه بر این، امریکا درصدد برآمد تا با هماهنگی شوروی خط مشی جدیدی را در مقابل جنگ اتخاذ کنند. شولتز وزیر خارجه وقت امریکا اعلام نمود: «میان دو ابرقدرت برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق، ابتکار تازه ای در جریان است.»
وی همین طور خاطرنشان کرد: «در جریان این مذاکرات (در استکهلم) واشنگتن و مسکو به این توافق رسیدند که به انتها رسیدن جنگ به نفع امریکا و شوروی است.»
اقدام دیگر مقامات امریکایی را در ایفای نقش در شورای امنیت نسبت به تصویب قطعنامه جدید مقابل ایران و کاهش قیمت نفت می توان ملاحظه کرد، آنها همین طور به کمک رسانه های غربی، موج جدیدی را در مورد تروریست بودن ایران و جوسازی در مورد خریدهای تسلیحاتی ایران به راه انداختند. رادیو امریکا در این رابطه به نقل از واشنگتن تایمز اعلام نمود: «ایران ۷۷ موشک زمین به زمین و ۶۰ موشک زمین به هوا که قادر می باشد هواپیماهای میگ ۲۳ و میراژهای اِف ۱ را سرنگون کنند از سوریه و کره شمالی تحویل گرفته است.»
نشریه انگلیسی آبزرور: «ایران اخیراً از انبارهای اروپایی ۱۰ هزار موشک ضدتانک تاو ساخت امریکا را به بهای هر یک ۱۶ هزار دلار خریداری کرد.»
انستیتو مطالعات راهبردی لندن: «چین در ماه مارس ۱۹۸۵ با فروش معادل ۶/۱ میلیارد دلار تسلیحات همچون ۱۴ فروند جت شناسایی جی ۶۰، دویست دستگاه تانک تی ۵۹، سلاح ضدتانک، موشک انداز و موشک های زمین به هوا، به ایران موافقت کرده است.»
اتحاد جماهیر شوروی نیز بعد از عملیات به موضع گیری در مقابل جنگ پرداخت. گرومیگو اعلام نمود: «موضع گیری شوروی در جنگ غیرقابل تغییر است چه وقتی که عراق وارد [خاک] ایران شد و چه حالا که ایران وارد [خاک] عراق شده است، شوروی جنگ را بی مدلول و غیرضروری می داند که باید هر چه زودتر قطع شود.»
به علاوه شواردنازه وزیر خارجه و معاون وزیر خارجه این کشور با مقامات عراقی دیدار و گفت و گو کرد. مقامات رسمی شوروی در یک واکنش جانبدارانه از عراق اظهار کردند: «مسکو از پیشنهادات صلح صدام برای پایان جنگ پشتیبانی می کند.»
دبیرکل سازمان ملل متحد از کشورهای امریکا و شوروی خواست که از نفوذ خود بهره برده و جنگ را پایان دهند. رییس شورای امنیت نیز با تصریح بر این که این جنگ توسط ایران مقابل عراق ادامه یافته است همین درخواست را عنوان نمود. در همین راستا، شورای امنیت قطعنامه جدیدی را در مورد جنگ به تصویب رساند. در بند ۳ پیش نویس قطعنامه آمده است: «دبیرکل از ایران و عراق بخواهد دو کشور بی درنگ در زمین، دریا و هوا ترک مخاصمه را رعایت کرده و بلافاصله تمام نیروهای خودرا تا مرزهای بین المللی شناخته شده به عقب بکشند.»
این موضع با عنایت به قطعنامه های قبلی این شورا که در مقابل تهاجمات زمینی، دریایی و هوایی عراق فقط به اظهار تأسف آن هم بدون ذکر نام عراق اکتفا می کرد، به اتفاق آرا تصویب گردید. در صورتیکه در تصویب قطعنامه های قبلی این همگونی در بین اعضا وجود نداشت. قطعنامه تصویب شده بلادرنگ مورد موافقت عراق قرار گرفت اما وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به آن در تاریخ ۱۷/۱۲/۶۴ با صدور اطلاعیه ای اعلام نمود: «عدم موضع گیری صریح و قاطع در این حوزه (تعیین متجاوز) نشان گر آنست که شورا هنوز اراده سیاسی لازم را در این حوزه ندارد. بر این اساس آن قسمت از قطعنامه که به کل موضوع جنگ و خاتمه مناقشات مربوط می شود ناقص و بی اعتبار و غیرقابل اجرا است. نخستین قدم برای حرکت به سمت حل عادلانه جنگ، محکومیت صریح عراق به عنوان متجاوز است.»
کشورها و سازمان های عربی نیز نگرانی خودرا در مورد پیروزی ایران بروز دادند. عربستان سعودی در یک اقدام جانبدارانه از عراق به ترکیه پیشنهاد کرد در صورتیکه این کشور روابط تجاری خودرا با ایران قطع کند، ضرر و زیان مالی آنرا به عهده می گیرد. شاه اردن در همین راستا دست به میانجیگری میان عراق و سوریه و آشتی دادن دو کشور پرداخت و شورای همکاری خلیج فارس نیز در تاریخ ۱۳/۱۲/۶۴ تشکیل جلسه داد و به موضع گیری مقابل ایران پرداخت.
جنبش عدم تعهد به عنوان یک سازمان بین المللی در هفتمین اجلاس خود به تاریخ ۲۷/۰۱/۶۵ جنگ را مورد بررسی قرار داد اما هیچ نوع موضع مشخصی اتخاذ نکرد. اما پنج ماه بعد رییس دوره ای این جنبش در کنفرانس حراره، عراق را متجاوز اعلام نمود.
مهم ترین بازتاب عملیات که با هدف کاهش توان اقتصادی و درآمد ارزی جمهوری اسلامی صورت گرفت، کاهش قیمت نفت بود. این کاهش تا مرز هر بشکه ۶ دلار ادامه یافت. عربستان به همراه کشورهای دیگر تولیدکننده نفت با افزایش تولید و اشباع بازار از عرضه نفت، نقش به سزایی در ایجاد این وضعیت داشت. این عمل عربستان که با پوشش «استراتژی سهم بازار» توجیه می شد تا یکی دو سال قیمت نفت را پایین نگه داشت.
مزید بر این، از دست دادن فاو، فشار مضاعفی را در سطوح داخلی، منطقه ای و بین المللی بر عراق وارد ساخت. بدین جهت رژیم عراق دست به اقدامات وسیع سیاسی نظامی زد. مهم ترین اقدامات عراق که در واکنش نسبت به شکست فاو صورت گرفت، حمله به هواپیمای مسافربری ایران که حامل تنی چند از نمایندگان مجلس همچون آیت الله شهید محلاتی نماینده حضرت امام خمینی در سپاه بود و حمله به قطار مسافربری در ایستگاه هفت تپه خوزستان، حمله به مراکز اقتصادی و صنعتی با تاکید بر منابع نفتی (پایانه خارک، پالایشگاه ها و …) بود. همین طور انجام عملیات های محدود تهاجمی تحت عنوان استراتژی دفاع متحرک اقدام دیگر عراق بود که توانست برخی مواضع مرزی ایران و شهر مهران را تصرف کند. با انجام عملیات کربلای ۱ و بیرون راندن ارتش عراق از شهر مهران، این استراتژی نیز با شکست مواجه گردید و رژیم عراق بار دیگر در لاک دفاعی فرو رفت.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب