همزمان با روز بزرگداشت آب مطرح شد:
هشدار مهتاب نصیرپور درباره ی یک وضعیت اضطراری
لباس دونی: مهتاب نصیرپور از مسئولان می خواهد مقوله خشکسالی را به عنوان معضلی اجتماعی در نظر بگیرند و به آن نگاه سیاسی نداشته باشند.
این بازیگر و مدرس تئاتر که دغدغه خشکسالی و کاهش منابع آبی کشورمان را دارد، همزمان با روز دهم آبان ماه که در ایران باستان به عنوان روز بزرگداشت آب و تجلیل از آناهیتا، ایزد بانوی آب ها نامگذاری شده است، دلمشغولی خودرا درباره ی مساله خشکسالی بیان می کند.
او که به علت این دلمشغولی، در حوزه آب و خشکسالی مطالعات گوناگونی انجام داده، تاکید می کند آنچه در گفتگوی خود با ایسنا مطرح می کند، نظرات شخصی او به عنوان یک شهروند ایرانی است که دغدغه خشکسالی را دارد.
وی در این گفتگو ضمن ابراز تاسف فراوان از خشک شدن دریاچه ارومیه، درباره ی وضعیت اضطراری دیگر دریاچه ها و رودخانه های کشورمان همچون زاینده رود، دریاچه بختگان و رود کارون هشدار می دهد.
نصیرپور با تکیه بر اهمیت توجه به مساله خشکسالی می گوید: همه مردم ما به صورتی اهمیت این مساله را حس می کنند. به ویژه با اتفاقاتی که در اطراف مان رخ می دهد مانند فرو نشست زمین و خشک شدن بعضی رودخانه ها و دریاچه ها همه متوجه شده ایم مساله خشکسالی در کشور ما مقوله ای است بسیار مهم که باید به آن توجه کرد.
او با ابراز تاسف از سرعت گرفتن روند خشکسالی ادامه می دهد: باید برای حل این مساله برنامه های بلندمدتی داشته باشیم تا دست کم روند این ماجرا کند شود. خشک شدن دریاچه ارومیه، نتیجه اتفاقی است که در کشور ما درحال وقوع است. برای اینکه ایران ما با خشکسالی مداومی رو به رو است و شرایط بارش در در سرزمین ما نسبت به مناطق اطراف مان متفاوت می باشد.
این بازیگر اضافه می کند: با عنایت به افزایش جمعیت کشورمان در نیم قرن اخیر، مساله خشکسالی از این نگاه هم خیلی مهم است چون متاسفانه ساز و کاری برای تامین امکانات مورد نیاز این جمعیت نداریم. از طرفی تراکم جمعیت در کلان شهرها و کم شدن ساکنان روستاها، مشکلات عمده و عدیده ای را در کلان شهرها بوجود می آورد. چون در این نواحی، شرایطی برای کنترل مصرف آب و سیستم کارآمدی برای فاضلاب نداریم. بدین سبب طبیعی است که با ازدیاد جمعیت، مصرف آب بالا می رود. از طرفی، با کاهش بارش های سالیانه و سفره های زیرزمینی آب و خشک شدن دریاچه ها و رودخانه ها مواجه هستیم.
او ضمن اشاره به کارامد بودن روش نیاکان مان برای حفظ منابع آبی ادامه می دهد: به علت تبخیر بیش از اندازه آب، بخشی زیادی از آب های سطحی را از دست می دهیم. در صورتی که پیشینیان ما متوجه شده بودند تبخیر آب، موجب کاهش آب سفره های زیرزمینی می شود. بنابراین بجای گسترش آب در سطح زمین، سیستم قنات را راه اندازی می کردند که به کمک آن، آب را از سطح زمین به زیرزمین می بردند تا از تبخیر آب ها جلوگیری نمایند.
این هنرمند ابراز تاسف می کند: ما کل این سازو کار را کنار گذاشته ایم و برعکس رفتار می نماییم. به صورتی که در 40، 50 سال اخیر به سدسازی روی آورده ایم. حال آنکه با ساخت سد، گویی آب را در دیسی بزرگ پهن و به ساحت آسمان پیشکش نماییم. معلوم است که این آب خیلی آسان تر و سریع تر تبخیر می شود. از جانب دیگر، بجای حفظ بستر رودخانه ها که در شکل اولیه خود سبب نگه داشتن سفره های زیرزمینی می شده، این مسیرها را هم از بین برده ایم و بجای آن سدهایی ساخته ایم که کاملا برخلاف چاره ای بود که اجداد ما پیدا کرده بودند.
این مدرس تئاتر، گسترش سدسازی را ناشی از تقلید از غرب می داند و توضیح می دهد: نظر شخصی من این است که دلیل این تغییر رفتار، تقلید از رفتار غربی هاست. در صورتی که منطقه ما متفاوت می باشد. فراموش نکنیم که ایران یک فلات است و سطح خاک ما با دریا فاصله بسیار دارد. از طرفی اطراف کشور ما کوه هایی قرار گرفته که سبب شده شرایط کشور ما حتی با همسایگان مان مانند ترکیه، ارمنستان و آذربایجان تفاوت بسیار داشته باشد و باید برای این مرز و بوم، یک راهکار ویژه در نظر می گرفتیم. نباید راهکارهای غربیان را دنبال می کردیم که کاملا برای وضعیت کشور ما اشتباه بود.
نصیرپور در پاسخ به این پرسش که آثار هنری چقدر به موضوع خشکسالی پرداخته اند و هنرمندان چقدر تواسنته اند در افزایش آگاهی عموم مردم نسبت به این مقوله و مصرف درست آب موفق باشند، می گوید: هیچ! چون متاسفانه در کشور ما از سالهای گذشته مساله خشک شدن دریاچه ارومیه واصولا خشکسالی، یک مقوله سیاسی تلقی شده و پرداختن به آن ممنوع بوده است. بعضی آثار هنری همچون فیلم «آتابای» به این مقوله اشاراتی کرده اند و تصاویری از دریاچه ارومیه گرفته اند ولی این مساله، عموما سیاسی تلقی شده و می شود.
او از مسئولان می خواهد نگاه خودرا نسبت به مقوله محیط زیست تغییر بدهند و تاکید می کند: تا وقتی به پدیده های محیط زیستی و اجتماعی مان با نگاه و رویکرد سیاسی بنگریم، امکان ندارد بتوانیم برای حال این مشکلات، چاره جویی نماییم. قبل از هر چیز این نگاه باید تغییر کند. اتفاقا برخلاف این که چنین مسائلی در جشنواره ها هیچ گاه مورد توجه قرار نمی گیرند، باید مسایلی مانند خشکسالی زیرمجموعه و یکی از عناوین آثار هنری ما در جشنواره ها می بود تا به این مساله پرداخته می شد و اتفاقا باید چنین آثاری مورد حمایت قرار می گرفتند چون با این آثار می توان توجه عموم مردم را به این مقوله بسیار جدی جلب کرد.
او با تکیه بر این که لازم است تک تک ما به مساله خشکسالی بیندیشیم، یادآوری می کند: بخش مهمی از خشک شدن دریاچه ارومیه به علت ناآگاهی و کم توجهی عموم مردمی است که بی رویه چاه های جدید در اطراف این دریاچه حفر کرده اند و متوجه نیستند، حفر این اندازه چاه، چگونه این دریاچه را خشک می کند.
نصیرپور خاطرنشان می کند: باید کشاورزی در اطراف دریاچه ارومیه بصورت رسمی محدود می شد و اجازه بی رویه کشت و کار در این منطقه را نمی دادند. در گذشته، زمینهای اطراف دریاچه ارومیه جزو منابع عمومی بود و صاحبی نداشت ولی در 40، 50 سال اخیر دیده ایم افرادی که رانت داشته اند، اطراف رودخانه ها و دریاچه ها را تصاحب می کنند و برای آبادانی آنجا، چاه حفر می کنند و این چاه ها آنچنان زیاد شده که این آب بین چاه ها و دریاچه ای مانند ارومیه تقسیم شده است. این مورد می توانسته به علت ناآگاهی مردم اتفاق افتاده باشد و اینجاست که کارشناسان باید دعوت می شدند. حتی هنوز هم دیر نیست ولی کمی مشکل تر است چون این توسعه صورت گرفته. در این وضعیت، مجاب کردن مردمی که اطراف این دریاچه، باغ ها و زمینهای کشاورزی دارند به این که چاه های حفاری شده خودرا ببندند و تشویق آنان به استفاده از روش های نوین صنعتی مانند آبیاری قطره ای، کار بسیار مشکلی است چون هزینه بالایی می طلبد و اغلب این افراد حاضر به این هزینه کرد نیستند و اینجاست که پای دولت به میان می آید که لازم است از آنان حمایت کند تا کشاورزان بتوانند آبیاری قطره ای را راه بیندازند و بدین ترتیب در مصرف آب صرفه جویی کنند.
این هنرمند می افزاید: متاسفانه این وضعیت بسیار پیچیده است و فقط هم محدود به دریاچه ارومیه نیست چون با دریاچه بختگان، زاینده رود، کارون و... هم همین مساله را داریم. اینها مشکلاتی فراگیر در کل ایران است و بهترین راهکار این است که به سنت پیشینیان خود بازگردیم و به فکر به روز کردن آن راهکار ها باشیم بجای این که کورکورانه رفتار غربی ها را در این سرزمین تکرار نماییم.
او ضمن اشاره به این که کشورهای اروپایی هم با وجود بارش های فراوان به فکر حفظ منابع آبی خود هستند، می گوید: حتی در کشوری مانند آلمان با وجود بارش های بسیار زیاد، برای زنده کردن بستر قدیمی رودخانه ها درحال تلاش هستند. یعنی سدها را جمع می کنند و متاسفم که می گویم ما داریم چیزی را قرقره می نماییم که خود آنان متوجه شده اند اشتباه است و درحال بررسی و یافتن راهکارهای تازه اند.
او با تکیه بر این که حل این مشکلات نیازمند عزمی ملی است، یادآوری می کند: اگر مسئولان ما خواهان افزایش جمعیت هستند، این جمعیت باید منابع و ذخیره مصرف داشته باشد. به هر حال جمعیت زیادتر نیازمند امکانات بیشتر است. خوشبختانه در حوزه برق و گاز، روش های گوناگونی برای تامین وجود دارد ولی برای آب باید برنامه ریزی جدی داشته باشیم.
نصیرپور همین طور از همه مردم می خواهد به استفاده درست از آب توجه داشته باشند و می گوید: به عنوان یک شهروند ایرانی از همه هموطنان مان خواهش می کنم به هر شکلی که می توانند به حل این مشکل کمک کنند. به عنوان نمونه سیستم شیرآلات ما همان سیستمی است که در اروپا رایج است در صورتی که اگر شیرآلاتی طراحی شود که همزمان با آب، مقداری هوا هم با آب وارد لوله شود، هم میزان مصرف آب را کم می کند و هم از شدت جریان آب کاسته نمی شود.
او ضمن اشاره به دیگر راهکار هایی که برای کُند شدن روند گرمایش زمین وجود دارد، تشریح می کند: بطورمثال شهرداری شرایطی فراهم آورد که پشت بام خانه های تازه ساز فضای سبز داشته باشد و از سیستم آبیاری قطره ای در آن استفاده گردد تا شهری مانند تهران به شهری پر از باغ های معلق تبدیل گردد. از آنجاکه حیاط در ساختمان های جدید درحال منسوخ شدن است، اینجاست که باید شهرداری، سازندگان را مجاب کند که حیاط ها را به گونه ای دیگر در پشت بام ها ایجاد کنند. حتی اگر قسمتی از فضای پشت بام به فضای سبز تبدیل گردد، فتوسنتزی که اتفاق می افتد، گرمای هوا را می کاهد یا این که سیستم آبیاری را تغییر دهند. مثلاآب ظرفشویی از آب فاضلاب تفکیک و باردیگر استفاده گردد.
به جز اینها، می توان همه خانه ها را موظف کرد که مقابل خانه خود گلدان بگذارند که میزان فتوسنتز را بالا می برد. تا هم به زیبایی بنا کمک نماید و هم به کند شدن روند گرامایش زمین.
بگفته او، تغییر آسفالت به سنگفرش، دیگر راهکار موثر در این حوزه است برای اینکه آسفالت به علت موادی که دارد، خیلی زود گرم و خیلی دیر سرد می شود برعکس سنگفرش و جایگزین کردن سنگفرش بجای آسفالت، سبب کاهش گرمای هوا می شود.
مهتاب نصیرپور در آخر تاکید می کند: راهکارهای پیشنهادی من فقط برامده از مطالعات شخصی خودم است ولی مطمئنا کارشناسان، راهکار هایی بهتر می دانند اما متاسفانه گویی هم اکنون خواست جدی در این حوزه وجود ندارد که امیدوار هستم این نگاه تغییر کند.
منبع: لباس دونی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب